De prijs die in Nederland voor zogeheten generieke medicijnen betaald moet worden, is het afgelopen jaar met bijna 10 procent gedaald. Dit zijn medicijnen waar geen patent meer op rust en die in principe iedereen kan maken en verkopen. Deze ontwikkeling klinkt positief voor de consument.

Er is echter een schaduwzijde waarvan de effecten op korte termijn minder zichtbaar zijn: de farmaceutische sector verkeert in zwaar weer, waardoor innovatie en duurzaamheid sterk in het gedrang komen. Door dan eenzijdig te focussen op kostenverlaging in het geneesmiddelenbeleid, kan op termijn de snelle beschikbaarheid van medicijnen negatief worden beïnvloed. Bovendien kan dit ook de keuzevrijheid van de patiënt benadelen.

Recente hervormingen in de zorgsector hadden tot doel de kwaliteit te verhogen en de kosten te verlagen. Bij de uitvoering van het beleid lag de nadruk afgelopen jaren echter vrijwel uitsluitend op de kosten. Dit leidt tot dalende medicijnprijzen, maar de eenzijdige kortetermijnfocus op kostenreductie dwingt de hele sector om hard te snijden in banen, in onderzoek en ontwikkeling, in dienstverlening en in nieuwe investeringen.

Dit kan tot gevolg hebben dat we uiteindelijk minder en later medicijnen tot onze beschikking hebben. Daarnaast wordt er geen rekening gehouden met het langetermijneffect op de zorgkosten als het vernieuwingsproces wordt afgeremd.

Toegankelijke, betaalbare en kwalitatief hoogstaande gezondheidszorg blijft een van de hoogste prioriteiten voor onze maatschappij en zal daarom in het nieuwe kabinet weer volop aandacht krijgen. Doordat we almaar ouder worden, neemt het aantal chronische patiënten verder toe en daarmee stijgen de zorgkosten. Omdat we die kosten op termijn niet meer kunnen opbrengen, dient er stevig te worden hervormd.

Om hoogwaardige gezondheidszorg in de toekomst te kunnen blijven garanderen, moet de industrie sectorbreed gaan nadenken over alternatieven voor het huidige beleid, zeker met de vorming van een nieuw kabinet voor de deur. Verzekeraars moeten gestimuleerd worden om de kwaliteit van geneesmiddelen en de geneesmiddelenvoorziening te bewaken en te meten, we moeten als land voorop blijven lopen in onderzoek en ontwikkeling, testen en evalueren van nieuwe behandelmethoden én we moeten nieuwe business modellen onderzoeken die de hele sector een duurzame toekomst kunnen bieden.

Dat vraagt erom de koppen bij elkaar te steken: van bedrijven in de farmaceutische sector en verzekeraars tot beleidsmakers.

De auteur is managing partner bij strategisch adviesbureau Roland Berger Nederland.