Het is al lange tijd rumoerig rondom de kosten voor de langdurige zorg, de AWBZ. Een echt plan om de kosten aan te pakken is er nog niet, het is wachten op een nieuw kabinet. Maar tot die tijd kan er wel wat geld van het persoonsgebonden budget (pgb) worden afgesnoept, zo lijkt de gedachte bij demissionair minister Klink.

De wachtlijst voor het uitgeven van nieuwe pgb’s bestaat amper twee maanden en de minister komt alweer met volgende maatregelen. Per 1 januari verlaagt hij alle pgb-tarieven met 3 procent en gaat hij de pgb’s niet indexeren (1,5 procent vanwege gestegen loon- en prijskosten). Het pgb van elke budgethouder zal hierdoor met 4,5 procent verlaagd worden.

En de zorginstellingen dan, waar bijna 500.000 mensen gebruik van maken? Die blijven buiten schot. Er wordt alleen geschrapt bij de 120.000 mensen met een pgb, die de samenleving al minder kosten. Iemand met een pgb kost gemiddeld driekwart van het geld dat nodig is voor iemand die de zorg rechtstreeks van een instelling ontvangt.

Het is ongelooflijk dat de minister nu met deze tariefsverlaging komt. Zo worden mensen met een pgb gestraft voor het falende overheidsbeleid. Zij kunnen volgend jaar minder zorg inkopen, want het loon voor zorgverleners met 
3 procent verlagen, lijkt geen reële optie.

Voor een groot aantal mensen gaat deze tariefsverlaging voor flinke problemen zorgen. Neem bijvoorbeeld Thijs. Thijs woont in een Thomashuis, een kleinschalige woonvorm voor volwassenen met een verstandelijke beperking. Hij heeft een pgb van 72.000 euro op jaarbasis dat helemaal op gaat. Volgend jaar krijgt hij 3240 euro minder. De kosten voor Thijs’ verblijf in het Thomashuis zullen niet minder worden, eerder meer, want de inflatiekosten worden daar wel doorberekend.

De 3240 euro (of meer) zal Thijs uit eigen zak moeten betalen. Hij weet niet waar hij dat geld vandaan moet halen. Thijs krijgt een Wajonguitkering van 860 euro per maand, waarvan 560 euro afgaat voor de huur van zijn kamer en servicekosten. De overige 300 euro gaat op aan kleding, de was laten doen, telefoon, abonnementen, cadeautjes, kleine boodschappen, zo nu en dan een uitstapje. Volgend jaar heeft Thijs hiervoor nog maar 30 euro te besteden. Hij heeft geen reserves kunnen opbouwen; het is nu al geen vetpot.

Thijs wordt door minister Klink gestraft omdat de overheid nalaat flexibele en passende zorg te ontwikkelen die rechtstreeks door een instelling wordt geleverd, de zogenoemde zorg in natura. Hierdoor ontbreekt het aan allerlei soorten zorg die mensen wél nodig hebben. Een deel van de groei van het pgb is het gevolg van het falen van de inkoop van deze zorg in natura.

Van de minister mag verwacht worden dat hij bij het oplossen van zijn financieringsproblemen een meer integrale benadering hanteert en die aan de Tweede Kamer voorlegt. Dat alleen mensen met een pgb nu de dupe worden, is niet acceptabel.

De auteur is directeur van Per Saldo, belangenvereniging van mensen met een persoonsgebonden budget.