”Ouders onzeker over opvoeding kinderen”, zo kopte deze krant vorige week (24-8). Aanleiding was het Grote Opvoedonderzoek van het oudertijdschrift J/M. Volgens het krantenbericht is 88 procent van de ouders onzeker. Veel ouders (72 procent) zijn bezorgd over het gedrag of de ontwikkeling van hun kinderen, veel meer dan in 2007 (58 procent). Ouders vragen zich massaal af: doen we het goed?

Als we het RD-artikel vergelijken met het onderzoek in J/M blijkt dat de gegevens niet helemaal overeenkomen. Het percentage van 88 betreft ouders die opvoeden vermoeiend en stressvol vinden. De helft van de ouders heeft regelmatig het gevoel het niet goed genoeg te doen, een derde denkt dat ze ronduit tekortschieten.

Opvoeden zwaar vinden en bang zijn om te falen zijn twee verschillende dingen. En hoe kijken we aan tegen onzekerheid? Volgens J/M is hoogleraar orthopedagogiek Schuengel blij met de uitslag. Ouders nemen opvoeden blijkbaar serieus.

Wij willen hem daar graag in bijvallen. Opvoeden is een geweldig moeilijke klus. We leven als gezin na de zondeval en onze maatschappij is ingewikkeld geworden. Het is niet zo vreemd als je je tekort voelt schieten. Onzekerheid is echter anders dan overbezorgdheid en een kind belemmeren in zijn ontwikkeling tot zelfstandigheid.

Oorzaken voor onzekerheid en (over)bezorgdheid kunnen wel dezelfde zijn. We noemen er een paar. Opvoeden is ingewikkelder geworden in onze drukke maatschappij. Veel ouders brengen hun kinderen naar allerlei clubjes of lessen. Door de overvloed aan mogelijkheden lijkt het alsof we het leven van onze kinderen kunnen ‘maken’.

Persoonlijke ontwikkeling is belangrijk en wordt ook op allerlei manieren gemeten en getest. Maar het idee dat je kind wellicht afwijkt van de norm voedt de onzekerheid. Ouders vergelijken hun kinderen van jongs af aan met leeftijdsgenootjes en hebben het idee dat ze niets fout mogen doen.

Ook waar een ouder alleen staat in de opvoeding, of waar er maar één of twee kinderen in het gezin zijn, wordt de opvoeder gemakkelijk (over)bezorgd en beschermend.

Al met al zijn onzekerheid en bezorgdheid van ouders reëel en begrijpelijk. Enerzijds is dit ook goed, maar (over)bezorgdheid van ouders komt de opvoeding niet ten goede. Kinderen kunnen er afhankelijk van worden, terwijl we hen juist willen opvoeden tot zelfstandige personen.

Samen onderweg

Wat kunnen we dan wel doen als ouders? Laten we onze invloed wat relativeren. Wij zijn het niet die onze kinderen ‘maken’. Wij hebben onze kinderen van de Schepper ontvangen om een periode mee te lopen op hun levensweg. En deze levensweg staat in het licht van Gods eeuwigheid. Het leven op aarde is niet het enige dat telt. Een vlekkeloze ontwikkeling, geslaagd burgerschap of geluk zijn niet de einddoelen van opvoeding. We willen liever dat ons kind gedurende de levensweg de Schepper leert kennen en zelf de hoop op God stelt.

En ook wij als opvoeders zijn onderweg, we mogen leren. En we mogen vertrouwen op de zorg van de Heere. We wijzen onze kinderen zo goed mogelijk de weg in plaats van hen steeds te beschermen en compleet te verzorgen. We begeleiden hen, in plaats van voortdurend te leiden. Stap voor stap laten we hen los, om hen steeds meer op eigen benen verder te laten wandelen.

Opvoeden is een grote verantwoordelijkheid en kan onzeker maken. Maar we staan hierin niet alleen. Samen onderweg betekent ook als opvoeders met elkaar meeleven. Met andere ouders kunnen we zorgen delen en van elkaar leren. Dat vermindert de onzekerheid en geeft meer zelfvertrouwen, zoals bleek uit de evaluatie van de opvoedingskring die Driestar Educatief vorig jaar uitvoerde in Hardinxveld-Giessendam.

Kerken en scholen kunnen hun bijdrage leveren door gelegenheid te bieden voor deze vormen van opvoedingsondersteuning. In gesprekken en op informatieve avonden kunnen we niet alleen zorgen delen, maar ook elkaar bemoedigen en stimuleren gericht te zijn op belangrijkere zaken dan de dagelijkse zorgen.

Want de belangrijkste opdracht voor zowel opvoeders als kinderen is eerst het Koninkrijk van God te zoeken. Bezorgd zijn voor ons leven hoort daar niet bij, wel het vertrouwen op de zorg van de Hemelse Vader, zoals de Heere Jezus zelf uitlegt in Mattheüs 6.

De auteurs werken respectievelijk als gezinspedagoog en gz-psycholoog bij Driestar Educatief.