Commentaar: Begrotingstekort slinkt
Hadden we in 2008 nog een kleine plus op de rijksbegroting, inmiddels zijn we afgezakt naar een tekort van 6,6 procent van het nationaal inkomen. En Europa wil dat het begrotingsgat van de lidstaten niet groter is dan 3 procent.
Het heeft het demissionair kabinet en in het bijzonder minister De Jager van Financiën veel moeite gekost om een stap in de goede richting te zetten. Maar het lijkt te zijn gelukt. Als de plannen werkelijkheid worden, dan daalt het tekort in 2011 met 1,5 procent. Streven is om in 2013 weer onder de grens van 3 procent te zitten.
Bezuinigen, dat doet het demissionaire kabinet-Balkenende heel fors. Voor volgend jaar gaat het om een bedrag van 3,2 miljard. Daarbij is het uitgangspunt geweest dat de burger de aangehaalde broekriem zo min mogelijk voelt knellen. Al zal die er zeker iets van voelen.
Vooral de ambtenaren gaan merken dat het allemaal zuiniger aan moet. Hun salarissen zullen niet sterker stijgen dan de inflatie. Verder zal het ambtenarenapparaat niet mogen groeien.
Accijnzen op rookwaren gaan omhoog en de toeslag voor kinderopvang gaat omlaag. Departementen die dit jaar meer hebben uitgegeven dan begroot, moeten volgend jaar extra inleveren.
Behalve deze forse ingrepen, voorzien de ministeriële plannenmakers ook dat de inkomsten meevallen. De economie trekt weer iets aan. Daardoor zijn er minder werklozen, waardoor de uitkeringskas niet zo zwaar belast wordt als voorheen werd gedacht. Bovendien zijn de belastinginkomsten volgend jaar hoger.
Zeker die meevallers zijn niet een op een op het conto van het demissionair kabinet te schrijven, hoewel het met stimuleringsmaatregelen wel een bijdrage heeft geleverd.
De bezuinigingen laten wel zien dat de regering moed toont. De plannen zijn zeker voor de onderhandelaars aan de formatietafel een aangenaam preludium op de snijoperatie die de nieuwe regering wil houden. VVD, PVV en CDA zijn overeengekomen dat ze de komende jaren 18 miljard willen bezuinigen. Als het begrotingstekort sneller terugloopt dan eerder werd aangenomen, behoeft de nieuwe regering minder streng te zijn.
Toch maakt één zwaluw nog geen zomer. De economische situatie in de wereld blijft broos. Weliswaar probeerde de voorzitter van de Fed, Ben Bernanke, vorige week de onrust over een double dip weg te nemen, maar daarmee is zeker niet alles gezegd. De wereldeconomie groeit trager dan verwacht. Er blijft dus nog voldoende reden tot zorg. De huizenmarkt zit op slot. En dat blijft deze totdat er meer duidelijkheid komt over de hypotheekaftrek. Die komt er pas bij een nieuw regeerakkoord.
Daarnaast lijkt veel te worden vergeten dat het kabinet vorig jaar met stimuleringsmaatregelen begon vanuit de gedachte dat er in 2011 niet alleen bezuinigd moest gaan worden maar dat er ook sprake zou zijn van loonmatiging. Die komt er nu voor de ambtenaren. Maar bij andere sectoren wordt daar nog te weinig aan gedacht. Om nu die draai te maken is een belangrijke rol weggelegd voor de sociale partners.