Politiek

Lubbers wekt met „meedenken” tumult

DEN HAAG – Oud-premier Lubbers zadelt politiek Den Haag met raadsels op. Hoe kan de man die als informateur de weg plaveide voor een door de PVV gedoogd VVD/CDA-kabinet, zich nu pontificaal tegen zo’n coalitie keren?

27 August 2010 12:03Gewijzigd op 14 November 2020 11:35
Lubbers. Foto ANP
Lubbers. Foto ANP

Lubbers stond als premier van een drietal kabinetten bekend om zijn politieke hulpvaardigheid. Liep een vakminister vast in een lastig dossier? De premier keek graag over zijn schouders mee. „Zal ik even met je meedenken?”

Deze week gaat het meedenken van Lubbers wel heel ver. In twee via de Volkskrant uitgelekte brieven (brief van 20 augustus en brief van 25 augustus), gericht aan CDA-onderhandelaar Verhagen en aan partijvoorzitter Bleker, stelt Lubbers dat hij niets meer ziet in de huidige coalitiebesprekingen. „Mijn standpunt heeft zich ontwikkeld van ”ja, mits” tot ”nee, tenzij”.” Belangrijkste oorzaak is Lubbers’ zorg over de godsdienstvrijheid, waarvan hij vreest dat die bij de PVV niet in goede handen is.

Maar dat is niet het enige. Dringend geeft de CDA-prominent Verhagen en Bleker mee in het formatieproces een „time-out” in te lassen. In die tijd moet een „tussenbalans” worden opgemaakt, in het besef dat er wel degelijk een alternatief is: VVD, CDA, GroenLinks en D66. Die combinatie steunt slechts op 72 Kamerzetels, maar gedoogsteun door ChristenUnie, SGP en PvdD zou een stabiele regering moeten garanderen.

Zijn twee brieven, die hij eerst naar Verhagen en Bleker stuurde, maar donderdag ook naar de gehele CDA-fractie, zorgden aan het Binnenhof voor grote opwinding. Zou deze eenmansactie de vorming van een rechts kabinet, dat al zo goed als rond lijkt, alsnog op losse schroeven zetten? Maar de epistels zorgden ook voor raadsels. Hoe kan het toch zijn dat de man die aan de wieg staat van de huidige coalitiebesprekingen nu zo bewust de knuppel in het hoenderhok gooit door zich er publiekelijk tegen te verklaren?

Die wending is echter minder mysterieus dan ze op het eerste gezicht lijkt. Dat de voormalige hoge commissaris voor de vluchtelingen drie weken geleden eigenlijk tegen zijn zin Hare Majesteit adviseerde het spoor van een door de PVV gedoogd kabinet op te gaan, werd in het Kamerdebat van 4 augustus al duidelijk. Lubbers toonde zich zeer geïrriteerd door met name de PvdA, die tot dan toe het alternatief van een middencoalitie halsstarrig blokkeerde.

Zijn ergernis nam de weken daarna alleen maar toe. In zijn brief van afgelopen woensdag aan ”Maxime en Henk” spreekt hij letterlijk over zijn „frustratie over wat er gebeurt met de opvattingen van prominenten die een en andermaal de moeite hebben genomen naar het Partijbureau te komen.”

Het is duidelijk: ook Lubbers voelt zich, net als anderen, „niet gehoord.” Niet gehoord toen hij als informateur een bepaalde werkwijze voorstelde, die Rutte, Verhagen en Wilders niet overnamen. Niet gehoord toen hij later als CDA-lid voorstelde dat Verhagen publiekelijk zou uitspreken dat er een passage in regeerakkoord zou komen dat VVD en CDA de islam beschouwen als een religie en niet als een ideologie. Verhagen achtte zo’n verklaring, zo berichtte hij Lubbers, „niet opportuun.”

Die frustratie komt nu blijkbaar in alle heftigheid naar buiten, als een laatste verwoede poging de gang van zaken te beïnvloeden. Zijn actie versterkt het al bestaande beeld dat Lubbers als informateur de greep op de ontwikkelingen is kwijtgeraakt en inschattingsfouten maakte die hij nu met fors geweld probeert te herstellen.

Tevergeefs overigens, zo lijkt het. Zowel Verhagen als Bleker gaf donderdagavond meteen aan niets voor een time-out te voelen. Zij gaan door op de ingeslagen weg. Dat het verder muisstil bleef in de CDA-top en dat geen Kamerlid Lubbers openlijk bijviel, lijkt de conclusie te wettigen dat de onderhandelingen toch echt een gelopen race zijn.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer