Het komt er wel, omdat de drie samensprekende partijen er belang bij hebben dat de onderhandelingen slagen. Dat geldt het sterkst voor de VVD. De liberalen beseffen goed dat 9 juni niet alleen de eerste keer was dat zij de grootste partij van Nederland werden, maar dat het ook weleens de laatste keer geweest kan zijn. Deze verkiezingen móeten dus bekroond worden met het premierschap van Rutte. En aangezien je niet eindeloos van informateur en van gesprekspartners kunt wisselen, moet “rechts” voor de liberalen nu een succes worden.

Voor het CDA geldt dat deze partij altijd liever regeert dan plaatsneemt in de strafbankjes van de oppositie. Ook regeert zij tien keer liever met de VVD dan met de PvdA. Daarom is er ook bij de politici die momenteel in het CDA aan de touwtjes trekken een sterke drive om principieel bezwaarde partijgenoten over te halen toch in te stemmen met gedoogsteun door de PVV.

En dan de derde betrokkene. Het belangrijkste doel voor PVV-leider Wilders is niet om op het pluche te komen, maar om uiteindelijk de grootste partij te worden. Den Haag en Almere hebben hem echter geleerd dat de kiezer het niet waardeert als een partij die de grootste is geworden, vervolgens regeringsverantwoordelijkheid ontloopt. Ook Wilders heeft daarom belang bij het slagen van de gedoogvariant, die hem een prachtige kans biedt om verder te groeien.

Waar drie partijen iets willen bereiken, is de kans groot dat dit ook gebeurt. Daarmee staat echter nog niet vast dat het beleidsakkoord waarmee VVD, CDA en PVV straks op de proppen komen, ook een werkstuk zal zijn om over naar huis te schrijven. Het tegendeel zou weleens het geval kunnen zijn.

Een oppervlakkige waarnemer begaat gemakkelijk de vergissing te denken dat waar drie rechtse partijen aan het onderhandelen zijn, de kans op een krachtig, eenduidig, toekomstgericht beleidspakket groot is. De denkfout zit hierin, dat er momenteel helemaal geen sprake is van een rechtse coalitie, om de eenvoudige reden dat de PVV niet rechts. De partij van Wilders is programmatisch gezien een populistisch allegaartje; op het gebied van veiligheid, immigratie en integratie uiterst rechts, maar ten aanzien van bijvoorbeeld de sociale zekerheid en de zorg conservatief links.

En daar zit voor deze coalitie een groot gevaar, namelijk dat bezuinigingen en ingrepen die werkelijk zoden aan de dijk zetten –te weten: nuttige, doordachte hervormingen van de sociale zekerheid, de zorgsector en de huizenmarkt– vermeden of geblokkeerd worden, en dat in plaats daarvan een bezuinigingspakket bijeengesprokkeld wordt van een postje hier en een postje daar, waardoor een onsamenhangend gedrocht ontstaat van met de kaasschaaf bijeengeschraapte bezuinigingen.

Dat Wilders deze week in de media liet optekenen dat hij met het loslaten van zijn verzet tegen een hogere AOW-leeftijd op het terrein van de sociale zekerheid wel voldoende concessies heeft gedaan, is wat dit betreft een omineus teken.

Toch zou het onterecht zijn alleen hem de schuld te geven van het momenteel dreigende gevaar van een rommelig, oppervlakkig en onsamenhangend bezuinigingspakket. VVD en CDA treft wat dit betreft eveneens blaam. Want het is toch zo klaar als een klontje dat partijen die een taboe leggen op grote kostenposten, zoals de hypotheekrenteaftrek, hun bezuinigingen vervolgens moeten gaan zoeken in allerlei klein grut, zoals het eventueel afschaffen van de belastingaftrek voor giften aan goede doelen?

Zou de vrees bewaarheid worden dat het bezuinigingspakket van VVD, CDA en PVV inderdaad een samengeraapt zootje is, dan is dat niet alleen jammer en schadelijk voor het land, maar dan leidt dit ook tot een lage levensverwachting voor dit kabinet. Een coalitie die niet werkt vanuit een grote, dragende gedachte, is gewoonlijk geen lang leven beschoren.

Daar komt bij dat er in 2011 alweer Staten- en Eerste Kamerverkiezingen zijn. Het zou zomaar kunnen gebeuren dat de PVV dan opnieuw grote winst boekt. En waar zou Wilders op dat moment meer belang bij hebben: het kabinet blijven gedogen of een breuk forceren en in nieuwe Kamerverkiezingen nu echt de grootste partij van het land worden?