De informatie die op de site van WikiLeaks is gezet, is serieus genoeg om er aandacht aan te geven. Veel echt nieuws lijkt er overigens volgens deskundigen niet in te zitten, afgezien van het feit dat de taliban blijken te beschikken over hittezoekende raketten, waarmee ze een geallieerde helikopter hebben neergehaald. Verder was niet bekend dat een geheime commandogroep de opdracht heeft de talibanleiders te doden.

De waarde van het materiaal is vooral dat het de kennis van de oorlogshandelingen verder inkleurt. Daardoor ontstaat een somber beeld: de oorlog in Afghanistan is gewelddadiger dan tot nu toe werd gedacht.

De politieke discussie in de VS spitst zich nu toe op de vraag of president en Pentagon de situatie rooskleuriger hebben voorgesteld dan die was. Obama roept dat het vooral gaat om het tijdvak-Bush. Ofschoon dat juist is, blijft de vraag of hij daarmee de kritiek voldoende kan pareren. In ieder geval is er twijfel gezaaid over de juistheid van de berichtgeving omtrent de oorlog in Afghanistan. Nu via de uitgelekte documenten de ernst van de veiligheidssituatie scherper in beeld is gekomen, zal de steun voor Obama’s strategie afkalven.

Ook in Nederland is discussie ontstaan over de vraag of de regering de Kamer steeds voldoende heeft ingelicht. In ieder geval is er twijfel over de informatievoorziening rond een beschieting in de provincie Uruzgan door Nederlandse militairen in 2007 waarbij vier burgerdoden vielen. Een ruime Kamermeerderheid wil dat de verantwoordelijke ministers –Verhagen en Van Middelkoop– binnen een week een reactie geven op de uitgelekte documenten. De SP vraagt om een parlementair onderzoek.

Dat laatste is wel erg voorbarig. Maar daarmee is niet gezegd dat Defensie in de berichtgeving altijd volledige opening van zaken heeft gegeven. Het is inderdaad aan de Kamer om na te gaan of die terughoudendheid terecht was. Want elke politicus zal ook beseffen dat het lang niet altijd mogelijk is volstrekte opening van zaken te geven. Wie vooraf vertelt wat de precieze opdracht is van een geheime missie of wie überhaupt aangeeft dat er geheime missies zijn, kan ze net zo goed thuislaten.

Daarnaast moeten politici en burgers zich afvragen of zij zelf niet jaren in een droomwereld hebben geleefd. Zij wisten dat er een oorlog in Afghanistan gaande was. Daartoe was ook op democratische wijze besloten na de aanslagen op 11 september 2001. Velen beseften ook hoe nodig die oorlog was om terroristen uit te schakelen.

Maar de meerderheid van bevolking en politici gaf zich nauwelijks rekenschap van wat een oorlog werkelijk inhoudt. Ook de moderne oorlog is wreed, onmenselijk en bloedig. Er zijn geen beschaafde oorlogen; er vallen altijd doden onder militairen en onder burgers. Die harde realiteit is door het uitlekken van de 90.000 geheime documenten in ieder geval onthuld.