Onmiddellijk na de verkiezingen op 22 januari gaf Zalm aan dat hij niets voelde voor voortzetting van het centrumrechtse kabinet. Hij ervoer de stembusuitslag ondanks de bescheiden winst als een nederlaag en vond dat het CDA het dit keer maar met de PvdA moest proberen. Ook kortgeleden liet hij nog weten dat zijn partij niet in is voor regeringsdeelname.

Nu de onderhandelingen tussen CDA en PvdA mislukt zijn, wil de VVD alsnog nadenken over voortzetting van de huidige samenwerking. „Er is een nieuwe situatie ontstaan”, zei vice-fractievoorzitter De Grave donderdagavond laat.

De LPF is „niet verbaasd maar wel teleurgesteld” over het mislukken van de kabinetsformatie. Dat stelt fractievoorzitter Herben in een reactie. Of de LPF bereid zou zijn deel te nemen in een nieuwe regering, zal duidelijk worden als de fractie hierover heeft vergaderd. Dat zou vandaag gebeuren.

Bij ChristenUnie-fractievoorzitter Rouvoet overheerst een gevoel van teleurstelling. „CDA en PvdA hadden sinds 22 januari een grote verantwoordelijkheid en die hebben ze niet waargemaakt. Als ze nu spreken over gebrek aan vertrouwen, stel ik daar tegenover dat er een gebrek aan leiderschap is geweest. Waarom hebben ze ruim elf weken nodig gehad om er achter te komen dat er een gebrek aan vertrouwen was?”

SGP-fractievoorzitter Van der Vlies is niet echt verbaasd dat de besprekingen zijn afgebroken. „Het was al enige tijd duidelijk dat er een gebrek aan vertrouwen was. Het zit niet vast op die paar miljard bezuinigingen. Met wat goede wil waren CDA en PvdA daar wel uitgekomen.”

Rouvoet vindt dat nu snel de mogelijkheden voor een centrumrechts kabinet onderzocht moeten worden. Omdat CDA en VVD geen meerderheid hebben, is volgens de ChristenUnie-voorman aanvulling met LPF, D66 of CU/SGP mogelijk. „Alle drie de opties moeten serieus worden onderzocht.”

Van der Vlies wil ook snelle actie. „Het is dringend nodig dat er een gezaghebbende regering aantreedt, gezien de grote financiële en economische problemen van dit moment. Ik verwacht dat de VVD-fractie nu bereid is haar verantwoordelijkheid te nemen. We hebben eerder deze week al gepleit voor een minderheidskabinet van christen-democraten en liberalen. Uiteindelijk is er in de Kamer toch een rechtse meerderheid.”

D66-fractievoorzitter Dittrich noemt de breuk in de kabinetsformatie „een beschamende ontknoping.” Hij meent dat CDA en PvdA de kiezers in de steek hebben gelaten. Hij sprak zich niet uit over eventuele deelname van zijn partij aan een centrumrechts kabinet. Tot nu toe heeft hij die mogelijkheid afgewezen. In zijn fractie gaan nu echter ook andere stemmen op vanwege de ernst van de situatie.

GroenLinks noemt de breuk volkomen onverantwoord en SP spreekt van een blamage.