Een vijftienjarig meisje, Kioni, komt in haar eentje uit Suriname naar Nederland om behandeld te worden voor een tumor in haar keel. Ze moet een zware behandeling ondergaan en artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis kunnen niet met ouders overleggen. Er is ook geen adres waar het meisje tussen de chemo’s door naartoe kan. Uiteindelijk verblijft Kioni zeven maanden alleen in het ziekenhuis. De verpleegkundigen begeleiden en voeden op door uniform en met vaste regels te werken, maar wie is er voor haar? Als het meisje weer is vertrokken, voelen ook de verpleegkundigen dat ze tekort zijn geschoten. Maar waarin precies?

Verpleegkundigen laten zich naar mijn inzicht te veel leiden door de waarden en normen van de beroepsgroep en de eisen van de organisatie. Die tellen voor hen zwaarder dan de noden van de patiënt. Dat staat goede zorgverlening in de weg.

Zo neemt in de zorg voor Kioni niemand haar mee naar buiten, omdat de teamleider dat niet goedvindt. De teamleider is bezorgd dat de teamleden te veel bij haar betrokken zullen raken. Maar voor het meisje zal het heel erg goed zijn als iemand zich over haar ontfermt. En wat is er eigenlijk op tegen?

Ik pleit er daarom voor om te kiezen voor persoonlijke betrokkenheid bij de patiënt. Mijn stelling is dat goede zorg betekent dat er voor elke patiënt een persoonlijk betrokken en verantwoordelijke verpleegkundige is.

Het zou goed zijn als verpleegkundige teams per patiënt één verpleegkundige aanstellen die een betrokken relatie aangaat en daarvoor verantwoordelijk is, niet alleen organisatorisch maar ook wat betreft het recht doen aan de uniciteit van de patiënt en de situatie. Die verpleegkundige moet tijd en aandacht investeren in een persoonlijke relatie met de patiënt. Wat is de situatie en wat is de zorgbehoefte? Die verpleegkundige is er natuurlijk niet altijd, maar ze zet wel de koers uit en stelt die steeds bij. De andere verpleegkundigen helpen haar bij de uitvoering van de zorg.

Een persoonlijk verantwoordelijke verpleegkundige maakt vanzelfsprekend ook gebruik van protocollen als dat passend is, verleent zorg volgens de regels van de instelling en overlegt over de zorgverlening met haar team. De terugkoppeling in het team garandeert dat de zorg in overeenstemming met de beroepsopvattingen is. Het is dus heel goed mogelijk om persoonlijke betrokkenheid te combineren met professionele beroepsuitoefening.

Het werk wordt zwaarder als je persoonlijk betrokken bent, maar het wordt ook mooier en belangrijker. Daarbij aansluitend zou ik ”commitment” de kern van de verpleegkundige beroepsbeoefening willen noemen en niet een kwestie van persoonlijke stijl of voorkeur waarvoor een verpleegkundige wel of niet kan kiezen.

De auteur werkt in het Leids Universitair Medisch Centrum. Vorige week promoveerde ze op het proefschrift ”In goede handen. Verpleegkundige beroepsuitoefening in moreel perspectief.”