Rutte heeft dus heel wat uit te leggen aan zijn achterban. Uit een opiniepeiling van Maurice de Hond bleek enkele dagen geleden dat slechts 8 procent van de VVD-kiezers voorstander is van paars plus, waarbij naast VVD en PvdA ook D66 en GroenLinks deelnemen.

Een van de doelstellingen van de informateurs Rosenthal en Wallage is om het vertrouwen van de burgers in de politiek te herstellen. Paars plus is daar echter niet de meest geschikte combinatie voor.

Nadat de partijen in de laatste decennia van de vorige eeuw naar het politieke midden kropen, is er sinds het begin van deze eeuw weer sprake van een zekere opleving van het links-rechtsdenken in de politiek. Dat was mede het gevolg van het dramatische verlies dat juist VVD, PvdA en D66 leden na de tweede paarse periode onder leiding van Kok. De regeringspartijen duikelden bij de verkiezingen van 2002 van 95 naar 54 zetels. Dat kwam natuurlijk mede door de opkomst van Fortuyn, maar zijn opkomst had weer alles te maken met de verbleekte politieke profielen van PvdA en VVD als gevolg van hun samenwerking in een kabinet.

De stemming bij de VVD was in 2002 in ieder geval: nooit meer paars. Maar het geheugen is blijkbaar kort. Acht jaar later zit de VVD opnieuw aan tafel met PvdA en D66 (en nu ook GroenLinks) om een kabinet te formeren. Wie niet wil leren van de geschiedenis, is gedoemd haar over te doen.

De informateurs schijnen iets meer van de historie te weten. Zij legden gisteren tijdens een persconferentie de nadruk op de noodzaak van een kort regeerakkoord. Zij beseffen blijkbaar dat politieke partijen die zo verschillend zijn, niet alles moeten dichtregelen en zo vier jaar lang politiek bij elkaar op schoot moeten zitten. Dat is funest voor de politieke cultuur en het zou Wilders –net als Fortuyn in 2002– in de kaart spelen. Er zouden alleen afspraken gemaakt hoeven te worden over bezuinigingen, hervormingen en investeringen.

Op zich valt het te waarderen dat de informateurs het dualisme een kans willen geven. Maar in hoeverre de partijen daartoe bereid zijn, moet nog blijken. Linkse partijen hebben de onhebbelijke eigenschap om de staat zo veel mogelijk te laten ingrijpen in de samenleving. Dat zal eerder tot een uitgebreid dan tot een beperkt regeerakkoord leiden.

Daarbij komt dat het hoogstwaarschijnlijk onmogelijk is om alleen over bezuinigingen, hervormingen en investeringen afspraken te maken. Nu zijn die begrippen zelf al heel breed. Vrijwel alles wat in politiek Den Haag gebeurt, valt te scharen onder hervormingen. De VVD moet er rekening mee houden dat de linkse partijen compensatie zullen eisen voor de enorme bezuinigingen waarvoor zij verantwoordelijkheid moeten nemen. Ze zullen dat op andere terreinen dan de sociaaleconomische toezeggingen van de VVD willen. Dat zal eerder leiden tot een uitgebreid dan tot een beknopt regeerakkoord.

Paars plus zal daarom de tegenstellingen tussen links en rechts in de politiek doen verbleken. Een stem op Rutte was een stem op Halsema en omgekeerd. Dat speelt het populisme in de kaart. Dan zal bij de volgende verkiezingen blijken dat niet het PvdA-programma, maar het coalitieakkoord van de paarspluspartners de langste politieke zelfmoordbrief uit de geschiedenis is.