Maatschappelijke uitval van jongeren is een groot, urgent probleem. Naar schatting loopt 10 procent van de jongeren tussen de 12 en de 23 jaar het risico uit te vallen. Deze jongeren kampen veelal met meervoudige problematiek. Het lukt het huidige systeem van zorg en hulpverlening niet voldoende om deze jongeren binnenboord te houden. Meervoudige problematiek betekent vaak meerdere hulptrajecten, hulpverleners en geldstromen. Voor de hulpverleners zelf is het al lastig om te weten wie op welk moment betrokken is, laat staan dat de jongere en zijn gezin het overzicht hebben.

Wanneer de conclusie luidt dat het systeem voor deze 10 procent niet goed werkt, is normaliter de eerste reactie om het systeem te willen vernieuwen. Maar dat kost tijd, tijd die deze jongeren niet hebben. Zij hebben nu hulp nodig. Het is dan ook beter om te kiezen voor een specifieke aanpak, waarin de jongere en de professionals centraal staan en die jongeren op korte termijn perspectief biedt.

Hoe kunnen bestuurders uit de steden dit perspectief bieden? Voor alles door ruimte te geven aan professionals en in het bijzonder aan ”best persons”: uitzonderlijke professionals die met doorzettingsvermogen, betrokkenheid en enthousiasme dwars door de instituties heen gaan. Zij kijken verder dan protocollen, indicaties en maximaal toegestane contactmomenten. Zij kijken naar wat de jongere nodig heeft, en organiseren dan de middelen en personen die hieraan kunnen bijdragen.

Bestuurders kunnen best persons ruimte geven door als opdrachtgever te zorgen voor minder belemmeringen, meer bevoegdheden en minder verantwoordingsverplichtingen. Een belangrijke aanbeveling aan de steden is: creëer een schoolcarrièrebestendige rugzak conform het persoonsgebonden budget. Van daaruit kan alle hulp gedurende het schoolleven van een jongere worden gefinancierd, ongeacht op welke school die zit.

De professional is verantwoordelijk voor het organiseren van de zorg vanuit deze rugzak. Ook is het advies daarbij een ”gemeentelijk administratiekantoor maatschappelijke uitval” te creëren. Dit beheert de administratieve zaken van de professional, zodat die meer tijd en aandacht heeft voor de jongere in kwestie.

Bestuurders uit de steden spelen ook op een andere manier een belangrijke rol bij het verminderen van maatschappelijke uitval. Door bestuurlijke aandacht en persoonlijk commitment kunnen zij samenhang aanbrengen en verbindingen leggen tussen bestuur, beleid en uitvoering. Best persons weten hun bestuurders te vinden wanneer een jongere ontspoort en als ingrijpen op hoger bestuurlijk niveau noodzakelijk is.

Maar ook op lange termijn kunnen bestuurders belemmeringen wegnemen en voor structurele verbeteringen zorgen. Laten ze daarom, afhankelijk van de lokale situatie, aan de slag gaan om jongeren een hoopvolle toekomst te bieden.

De auteur is voorzitter van het Nicis Advies College (NAC), dat adviezen opstelt rond grootstedelijke problemen. Vrijdag publiceerde het NAC het rapport ”En actie! Jongeren aan boord”.