Andere landen menen echter dat Duitsland juist méér moet gaan besteden om de wereldeconomie in balans te brengen. Toch is het bezuinigingsscenario te prefereren omdat, ondanks het negatieve effect op de economische groei, de bezuinigingen op langere termijn tot meer stabiliteit leiden.

De Europese onrust begon immers met een vertrouwensbreuk. Het begrotingstekort van Griekenland bleek veel hoger te zijn dan het land had aangegeven. De rente op Griekse leningen liep op tot zeer hoge niveaus en het land had moeite om te kunnen lenen. Andere landen werden in deze spiraal meegetrokken.

Om het vertrouwen in de Europese Unie te vergroten en de rentelasten onder controle te houden, zijn nu bezuinigingen en hervormingen met betrekking tot de arbeidsmarkt en pensioenen noodzakelijk. Daarmee nemen landen een risico dat het net ingezette economische herstel door de bezuinigingen wordt gekeerd en dat er sociale onrust ontstaat.

Landen met een tekort op de handelsbalans, die meer importeren dan exporteren, sturen aan op stimulering van bestedingen in overschotlanden als China en Duitsland. Hierdoor zou wereldwijd meer evenwicht worden gecreëerd en de afhankelijkheid van de Amerikaanse consument worden verminderd.

China heeft enigszins toegegeven door zijn valutabeleid iets flexibeler te maken. De Chinese munt, de yuan, is de laatste twee jaar ten opzichte van de dollar stabiel gebleven. Gezien de hoge economische groei in China was deze valutakoers te laag en leverde dit concurrentievoordeel op. Dit is de Amerikanen al jaren een doorn in het oog. Verwacht werd dat de druk op China dit weekend tijdens de top van de G20 zou worden opgevoerd. Om heftige discussies te vermijden, geeft China de munt nu geleidelijk iets vrij. Een andere reden om de yuan te laten stijgen, ligt in de oplopende inflatie. Een hogere valutakoers leidt tot goedkopere import en afnemende inflatiedruk. Daarmee zou China een renteverhoging uit kunnen stellen.

Duitsland is vooralsnog niet van plan om toe te geven aan de druk van de VS. Bondskanselier Merkel stelt dat Duitsland een voorbeeldfunctie heeft binnen Europa. Als de Duitse regering Griekenland aanspoort om te bezuinigen en de schulden te beperken en daarvoor maatregelen eist, zal ook de Duitse overheid daar invulling aan moeten geven. Bovendien stijgen de lasten voor Duitsland doordat het land de belangrijkste bijdrage zal leveren aan de Europese steun. Daarmee leveren de Duitsers ook al een bijdrage aan nieuw evenwicht, tussen Noord- en Zuid-Europa.

De Duitse regering zal de komende vier jaar maar liefst 82 miljard euro bezuinigen, waardoor uiterlijk in 2013 aan de eisen van het groei- en stabiliteitspact zal worden voldaan.

Omdat maatregelen hiertoe pas vanaf volgend jaar geleidelijk ingevoerd worden, zullen de negatieve effecten meevallen. De economie in Duitsland is dan al verder hersteld. Duitse ondernemingen profiteren, als exporteurs, van de lage eurokoers. Ook de positie van Duitsland als producent van kapitaalgoederen is gunstig, omdat de vraag naar deze goederen als gevolg van de industrialisatie in Azië en de vele gesubsidieerde infrastructuurprojecten is toegenomen.

Voor geheel Europa geldt ook dat de lagere eurokoers een deel van de negatieve effecten van de bezuinigingen compenseert. Dat veel landen tegelijk gaan bezuinigen, vormt daarentegen een extra risico voor de economische ontwikkeling.

Belangrijk is dat, doordat de schuldpositie in Europa op termijn verbetert, het vertrouwen in de financiële stabiliteit kan toenemen. Weliswaar gaat dit ten koste van de economische groei, maar de onrust eerder dit jaar had eenzelfde effect door oplopende rentetarieven, minder kredietverlening en uitstel van consumentenbestedingen. De realiteit is dat de welvaart hoe dan ook minder uitbundig zal zijn dan aan het begin van deze eeuw.

De auteur is werkzaam als beleggingsstrateeg bij Theodoor Gilissen Bankiers. Haar bijdrage is geen aanbeveling of advies om effecten te kopen of te verkopen.