Wie is Soros? Een steenrijke Amerikaanse zakenman, geboren in Hongarije en 79 jaar oud. Via transacties op beurzen en markten bouwde hij een gigantisch vermogen op. Hij kreeg vooral bekendheid in 1992. Toen speculeerde hij op ongekende schaal tegen het Britse pond. Aan de devaluatie van die munt verdiende Soros zo’n 1 miljard dollar.

Deze week hield hij een lezing in Berlijn en daarbij haalde hij opmerkelijk hard uit in de richting van Duitsland. Dat wil dat alle EU-lidstaten flink bezuinigen, zodat zij straks weer voldoen aan de bepalingen uit het stabiliteitspact en op die manier het vertrouwen van de financiële wereld herwinnen. Helemaal verkeerd, meent Soros; dit recept pakt in zijn analyse averechts uit.

„Als alle landen hun tekorten terugdringen in een tijd van hoge werkloosheid, zetten zij een neerwaartse spiraal in gang”, waarschuwt hij. De groei wordt erdoor aangetast, werkgelegenheid gaat verloren, de bestedingen zakken verder in, budgettaire doelstellingen blijven buiten bereik en dus zijn nog meer ombuigingen nodig. Kortom, hij schetst het beeld van een deflatoire ontwikkeling, waarbij we onszelf steeds dieper het moeras indraaien.

„We lappen daarmee de lessen van de depressie in de jaren dertig aan onze laars en dat brengt Europa in een periode van langdurige stagnatie of erger”, aldus Soros. „Dat zal onvrede en sociale onrust oproepen. Xenofobie en nationalistisch extremisme laaien reeds op in landen als België, Nederland en Italië. In het slechtste scenario kan dat de democratie ondermijnen en de Europese Unie verlammen of zelfs verwoesten.”

Daaraan voegt de beroepsspeculant toe: „In dat geval draagt vooral Duitsland de verantwoordelijkheid. Door aan te dringen op een procyclische politiek brengt het de EU in gevaar. Ik realiseer me dat dit een zware beschuldiging is, maar ik ben bang dat die wel gerechtvaardigd is.”

Er zijn overigens meer economen, onder wie Nobelprijswinnaar Krugman, die vinden dat Duitsland te hard op de rem trapt en daarmee het economisch herstel belemmert. Het kondigde recent een bezuinigingspakket aan van 80 miljard euro. Ook Obama is kritisch. Het onderwerp speelt dezer dagen een prominente rol op de top van de G20 in Toronto.

Van de verwijten van Soros zal Merkel zich echter weinig aantrekken. Bij zijn opmerkingen ben je geneigd te denken: Probeert hij misschien het klimaat rijp te maken om opnieuw massaal te speculeren, ditmaal op de val van de euro?