Opkomstpercentage

Gedurende de dag meldt het ANP opkomstpercentages. In opdracht van de NOS, RTL en het ANP heeft onderzoeksbureau Synovate op vastgestelde tijdstippen contact met 39 stemlocaties over de opkomst tot dan toe. Deze vooraf geselecteerde locaties vormen een dwarsdoorsnede van Nederland.

Om 21.00 uur wordt een voorlopige prognose van het opkomstpercentage bekend, een half uur later gevolgd door het definitieve. Het opkomstpercentage wordt vergeleken met voorgaande Tweede Kamerverkiezingen.

Exitpoll

Bij het sluiten van de stembureaus om 21.00 uur maken NOS, RTL en ANP, die voor het eerst op deze manier samenwerken, een voorlopige prognose van de verkiezingsuitslag bekend. Deze kan afwijken van de definitieve prognose. De voorlopige prognose is gebaseerd op de exitpoll tot een half uur voor sluiting van de stembureaus. Om 21.30 uur maken NOS, RTL en ANP een definitieve prognose op basis van de exitpoll bekend. Synovate houdt in opdracht van deze drie media een exitpoll bij 39 vooraf geselecteerde stemlocaties (opnieuw een dwarsdoorsnede van Nederland). Kiezers wordt gevraagd op welke partij zij zojuist hebben gestemd.

ANP Verkiezingsdienst

Na het sluiten van de stembureaus beginnen de gemeenten met het tellen van de stemmen. De totaaluitslag per gemeente wordt doorgegeven aan de ANP Verkiezingsdienst. Samen met dataverwerker GXS verwerkt ANP de verkiezingsuitslagen en levert het overzichten aan de Nederlandse media.

GXS is sinds decennia een belangrijke schakel in de ANP Verkiezingsdienst. Dat bedrijf onderhoudt de software en logistiek waarmee de absolute uitslagen per gemeente worden getotaliseerd, omgerekend naar percentages en naar zetelverdelingen, zodat op basis van statistiek al bij een beperkt aantal binnengekomen uitslagen vrij nauwkeurig de einduitslag kan worden voorspeld.

Stemmingsbeeld

Het ANP maakt nadat de uitslagen van circa veertig gemeenten binnen zijn een stemmingsbeeld bekend om een indicatie van de uitslag te geven. Veertig gemeenten vormen ongeveer 10 procent van alle Nederlandse gemeenten, maar omdat doorgaans eerst kleine gemeenten met hun uitslag komen, is dit naar verwachting slechts 3 procent van het totale aantal stemmen.

Het tijdstip van publicatie is afhankelijk van hoe snel gemeenten de stemmen tellen en doorgeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP. Het ANP hoopt rond 23.00 uur dit stemmingsbeeld te kunnen geven.

Prognose verkiezingsuitslag

Bij het binnenkomen van de uitslagen schommelt aanvankelijk het verwachte zetelaantal per partij. (Een enkele gemeente heeft dan nog veel invloed op het totaal.) Hoe meer uitslagen binnen zijn, hoe stabieler het beeld. Zodra de Verkiezingsdienst van het ANP vaststelt dat het totaalbeeld stabiel is, geeft het persbureau de prognose op basis van getelde stemmen vrij. Het ANP baseert zich dan niet langer op de exitpoll, maar op de getelde stemmen tot dan toe.

Ook hier is het tijdstip van publicatie afhankelijk van de snelheid van de gemeenten. Het ANP hoopt rond 23.45 uur de prognose op basis van getelde stemmen te kunnen geven.

De officiële verkiezingsuitslag

De uitslag van woendagavond/nacht is derhalve de uitslag volgens de Verkiezingsdienst van het ANP. De Kiesraad maakt de officiële verkiezingsuitslag pas bekend op dinsdag 15 juni. Die officiële uitslag kan in detail afwijken van de eerder door het ANP gemelde verkiezingsuitslag. Dit kan komen doordat gemeenten zogeheten perstellingen doorgeven aan de ANP Verkiezingsdienst. Dit betekent dat zij de uitslag doorgeven nadat ze circa 95 procent van de stemmen hebben geteld.

Bij eerdere verkiezingen gingen sommige gemeenten over tot een hertelling van de stemmen. Dit kan leiden tot een aangepaste uitslag.

De Verkiezingsdienst van het ANP verwerkt binnenkomende uitslagen tot vrijdag 11 juni 17.00 uur.

Ook de verdeling van de restzetels kan invloed hebben op de uiteindelijke uitslag.