To spijker the English bij
Bladen, toetsen, tweetalig onderwijs. Het orthodox christelijke onderwijs zet alle zeilen bij om de achterstand op het gebied van de Engelse taal in te lopen. Komend cursusjaar komt een nieuw pakket aan les- en toetsmateriaal beschikbaar.
„Het is echt een megagroot probleem”, zegt ir. P. M. Murre, manager van de lerarenopleidingen voortgezet onderwijs aan Driestar Hogeschool in Gouda. „Het beeld verschilt enigszins per school, maar gemiddeld halen de vmbo- en havoleerlingen op de zeven reformatorische middelbare scholen op het scorebord van de onderwijsinspectie een van de vijf bolletjes, dat betekent: zeer slecht ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De vwo’ers zitten met twee tot drie bolletjes tegen het gemiddelde aan. Dus ruim 80 procent van onze leerlingen heeft nu al een probleem, en dat wordt nog erger als de exameneisen worden opgeschroefd.”
Vanaf 2012 moeten de middelbare scholen aan strengere eisen voldoen: bij de drie hoofdvakken Nederlands, Engels en wiskunde mogen leerlingen maximaal één vijf halen.
Driestar Educatief start een lectoraat Engels dat de achterstand van de reformatorische leerlingen gaat onderzoeken en oplossingen wil aandragen.
De scholen hebben de achterliggende jaren tal van initiatieven ontplooid om de achterstand in te lopen. Als oorzaak wordt genoemd dat de meeste leerlingen niet via films en televisieprogramma’s in het Engels worden ‘ondergedompeld’. Om daarvoor een verantwoord alternatief te bieden, hebben scholen taaldorpen opgezet waarin leerlingen actief aan de slag gaan. Steeds meer jongeren –niet langer alleen op het vwo– volgen tweetalig onderwijs (TTO). Anderen krijgen verrijkt taalonderwijs (VTO), waarvoor iets minder strenge eisen worden gehanteerd. Ook in klassen die geen TTO volgen, wordt de hoeveelheid Engels in de lespraktijk uitgebreid. De Jacobus Fruytier Scholengemeenschap heeft in Engeland een instituut geopend waar groepjes leerlingen hun taalkennis bijspijkeren. Inmiddels wisselen de reformatorische middelbare scholen hun ideeën uit.
„Goede initiatieven, maar effecten zie je pas op de langere termijn: de Fruytier startte als eerste met TTO, maar de eerste lichting is nog maar net klaar”, zegt Murre.
Om de scholen behulpzaam te zijn, presenteerde de Erdee Media Groep in Apeldoorn in 2008 Scope student magazine, voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Een jaar later volgde Schoolyard, voor de bovenbouw van het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs.
Beide bladen –met docentenhandleiding– verschijnen vier keer per jaar in een oplage van zo’n 7000 exemplaren. Naast scholen zijn ook enkele tientallen gezinnen abonnee. Native speakers spreken de artikelen in op de bijbehorende websites.
De magazines werden op initiatief van enkele leraren ontwikkeld vanwege bezwaren op de christelijke scholen tegen de bestaande bladen. Scope en Schoolyard bevatten volgens de redactie „artikelen die meer over algemene thema’s gaan in plaats van over de harde, wereldse onderwerpen die je in de bestaande bladen vaak tegenkomt. Daarnaast worden ook principiële onderwerpen aan de orde gesteld.” De artikelen sluiten aan bij de belevingswereld van jongeren en bij de actualiteit (zoals recent de aardbeving op Haïti).
Komend cursusjaar gaan beide bladen samenwerken met Holmwood’s Online Learning, dat onder andere video’s en teksten met bijbehorende toetsen aanbiedt, en Faith Productions, die modules ontwikkelt waarmee docenten eenvoudig toetsen kunnen samenstellen. Daardoor ontstaat –mede op verzoek van de scholen– een pakket aan les- en toetsmateriaal dat moet uitgroeien tot een volledige methode Engels.
Door de samenwerking wordt aan Scope en Schoolyard een digitale toetsmodule toegevoegd, zodat leerlingen de opdrachten digitaal kunnen maken. De docent kan bovendien vragen uit de drie verschillende pakketten selecteren.
Deltaplan
Driestar Educatief heeft een deltaplan ontwikkeld om het Engels in het reformatorisch onderwijs op een hoger plan te brengen. Dat bestaat uit vier onderdelen, zodat het onderwijs in het Engels gedurende de gehele schoolloopbaan wordt verbeterd. Veel basisscholen beginnen al in de onderbouw met Engels.
Op de pabo is Engels voor iedere student een verplicht vak. Daarnaast is er nu een keuzevak dat meer gericht is op het bevorderen van de eigen taalvaardigheid. Het leidt op tot het ”advanced level Cambridge certificate”. Gedeelten van het pabocurriculum worden tweetalig gemaakt.
Verder is de lerarenopleiding voortgezet onderwijs (LVO) van Driestar Hogeschool verbeterd. „Deze scoorde al goed (nummer 1 in de Keuzegids deeltijdopleidingen), maar de samenhang is verbeterd en de studenten behalen voortaan het hoogst haalbare eindniveau: een Cambridge Certificate of Proficiency in English”, zegt manager ir. P. M. Murre. „Verder is in september vorig jaar een Engelstalige tutorgroep voor het pedagogisch-didactische programma gestart, zodat ook een deel van de lerarenopleiding nu tweetalig is.”
Het derde spoor in het deltaplan is hulp aan de basisscholen. „Daar zijn veel mogelijkheden voor, van taaltraining van leerkrachten tot met een complete invoering van een tweetalig curriculum volgens wetenschappelijke inzichten. We bieden een scala aan nascholings- en adviesmogelijkheden. Overigens wordt er nog maar mondjesmaat gebruik van gemaakt.”
Het deltaplan voorziet ook in kennisuitwisseling tussen de middelbare scholen en meer samenwerking tussen basis- en voortgezet onderwijs.
Ook in de onderbouw
Groen educatief, onderdeel van uitgeverij Jongbloed in het Friese Heerenveen, ontwikkelde voor het orthodox-christelijke basisonderwijs de methode ”My name is Tom”. Driestar Educatief begeleidt scholen bij de invoering van deze methode en verzorgt de scholing van de leerkrachten.
Een aantal scholen werkt samen met de internationale stichting Anglia, die het onderwijs in het Engels wil verbeteren. Jongbloed, Anglia en de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) presenteerden in 2008 een leerlijn waarmee basisscholen kinderen al vanaf groep 1 Engels kunnen leren. Daarmee reageerden ze op een advies van de Onderwijsraad van eerder dat jaar om de wereldtaal Engels zo vroeg mogelijk in te voeren en niet te wachten tot groep 7. Naast ”My name is Tom” en het Angliakeurmerk bestaat de leerlijn uit toetsen en nascholingstrajecten.
„Meertaligheid verwerven als kleuter is echt een cadeautje”, stelden de initiatiefnemers. „Op die leeftijd pakken kinderen spelenderwijs meerdere talen op en daar hebben ze de rest van hun leven veel voordeel van, zeker ook de kinderen die naar het vmbo gaan.”
Onderzoek heeft aangetoond dat het aanbieden van een vreemde taal op jonge leeftijd het taalgebied van de hersenen sterk stimuleert, zegt J. Kuijers, directeur van de Prins Willem-Alexanderschool in Staphorst. „Jonge kinderen pakken dit ook heel eenvoudig op. Hierdoor wordt niet alleen de tweede taal sterker, ook de moedertaal ondervindt hiervan veel voordeel.”
Kuijers is lid van een werkgroep van reformatorische basisscholen en de Overijsselse Pieter Zandt Scholengemeenschap die het niveau van het Engels in primair en voortgezet onderwijs probeert te verbeteren. „Op onze school hebben we in groep 1 en 2 een voorzichtige start gemaakt. We onderzoeken nu hoe we hiermee verder gaan in de volgende groepen. We moeten ouders en leerlingen overtuigen van het belang hiervan. Engels moet vanzelfsprekend worden. Daarmee haal je een deel van de schroom weg die mensen ervaren voordat ze een andere taal gebruiken.”
De werkgroep wil met de basisscholen afspraken maken over het minimumniveau dat leerlingen moeten hebben als ze in vmbo, havo of vwo instromen. „Daarmee wordt het voor de Pieter Zandt gemakkelijker de einddoelen te halen.”
Eenvoudig is dat niet, zegt Kuijers. „De niveauverschillen binnen een basisschoolgroep zijn vrij groot. In de differentiatie word je beperkt doordat je toch wel een basisniveau moet hebben om goede interactie op gang te krijgen. Om als leerkracht op de basisschool goed Engels te geven, heb je echt een hoger niveau nodig dan nu tijdens havo- en vwo-examens wordt gevraagd. Dat hogere niveau moet op de pabo worden verwezenlijkt, en vervolgens werkt dat door in basis- en voortgezet onderwijs. Dat zal nog de nodige tijd vergen.”
