De eerste keer dat het voortbestaan van het Binnenhof werd bedreigd, was tussen 1806 en 1810. Koning Lodewijk Napoleon, de broer van keizer Napoleon, verplaatste toen zijn hof van Den Haag naar Amsterdam. Hierdoor stond het Binnenhof een paar jaar leeg. De tweede keer was na de grondwetswijziging van 1848. De Staten-Generaal wilden toen nieuwe parlementsgebouwen neerzetten om te beklemtonen dat de macht niet meer bij de koning en de ministers lag, maar bij de Eerste en Tweede Kamer.

Dit plan, dat in 1863 werd gelanceerd, stuitte echter op flinke weerstand van de bevolking, die de historische betekenis van het Binnenhof wèl inzag.

Historicus Diederik Smit werkt met steun van de Eerste en Tweede Kamer en de ministeries van Algemene en Binnenlandse Zaken aan een promotieonderzoek naar de betekenis van het Binnenhof vanaf 1813. Dit onderzoek presenteert hij in 2013, als het Koninkrijk der Nederlanden tweehonderd jaar bestaat.

Smit is inmiddels een half jaar met zijn studie bezig. De historicus maakt hiervoor gebruik van alle openbare archieven van de overheid.

„Het Binnenhof is om meerdere redenen uniek in de wereld”, legt de onderzoeker uit. „Nederland is het enige land in de westerse wereld waar het parlement niet in de hoofdstad is gevestigd. Bovendien is het zeer opmerkelijk dat de regeringsgebouwen rond het Binnenhof sinds de Tachtigjarige Oorlog nooit van uiterlijk zijn veranderd. Het ziet er daar nog exact hetzelfde uit als vijfhonderd jaar geleden.”

Het Binnenhof in Den Haag ontstond in de dertiende eeuw. Vooral met de komst van de Ridderzaal, die rond 1290 door graaf Willem V werd voltooid, kreeg het plein zijn kenmerkende vorm. Het Binnenhof werd eeuwenlang omringd door grachten. Tegenwoordig resteert hiervan alleen nog de Hofvijver. Tot de andere gebouwen behoort onder meer het beroemde Torentje, waar sinds 1849 de minister-president zijn werkkamer heeft.