Meer van hetzelfde? Zeker niet. Cees de Gast, voorzitter van de stichting en mede-eindredacteur, heeft in één bundel zestien heel verschillende verhalen samen weten te brengen.Met name het Land van Heusden heeft veel ontberingen en verwoestingen moeten doorstaan. De geallieerden kwamen hier in november ’44 tot stilstand voor de Bergsche Maas. Ooggetuigen vertellen over de stadhuisramp van Heusden, waarbij 134 mensen om het leven kwamen.

Het boek bevat ook verhalen van evacués, op de vlucht per fiets, met paard-en-wagen of zelfs met de hondenkar. Een Joods gezin wordt in Genderen opgepakt en notaris Hollestelle (35) wordt in Andel op beestachtige wijze vermoord. Voor de inwoners van het dorp Wijk was de toenmalige predikant ds. H. Harkema van grote betekenis. De aantekeningen van mevrouw Harkema-Visch zijn ook in de bundel opgenomen. De predikant belandde in de gevangenis, maar werd na de Bevrijding even waarnemend burgemeester.

Opvallend is dat 65 jaar na dato de NSB-leden met een steeds mildere blik worden bekeken. Er is een hoofdstuk gewijd aan ene Marius ‘den Himpe’, een NSB’er van wie vaststaat dat hij juist de verblijfplaats van onderduikers geheimhield. Het zou een onderzoek waard zijn: hoeveel Nederlanders zouden hun leven te danken hebben gehad aan de voorkennis van NSB’ers?

”Ooggetuigen 1940-1945”, Historische Reeks Land van Heusden en Altena deel 19, Cees de Gast en Johan Molegraaf (eindred.);
uitg. Historische Reeks, Nieuwkuijk, 2010; ISBN 987 90 806 2759 8; 352 blz.; € 20,-.