Als er iemand is die het concept ”natural playground” heeft begrepen, is het Anders Ekblom. In 2005 zegt hij zijn baan als vertegenwoordiger op, koopt een boerderij op het platteland van Värmland, bouwt de stal om tot slaapstede en schaft een kudde paarden aan.

Kinderen hebben bij Ekblom de tijd van hun leven. Ze adopteren een paard, vertroetelen het dier een aantal dagen en voelen zich de koning te rijk wanneer ze op hun ros de omgeving van Lakene Gård –zo heet Ekbloms boerderij– verkennen.

Intussen neemt de vindingrijke ‘agrariër’ de ouders per paard-en-wagen mee naar de oevers van het Lakenemeer. Boven het kampvuur roostert hij zelfgevangen forel en elandgehakt. Onderwijl vertelt hij het ene verhaal na het andere, want verhalen vertellen doen de Värmlanders graag. En met het bord op de knieën voelen ook pa en ma zich samensmelten met de imposante Zweedse natuur.

Ekblom weet de hang naar authenticiteit bij veel toeristen goed uit te buiten. Vanaf zijn boerderij organiseert hij tal van activiteiten. Natuurspeurtochten, elandsafari’s of wandelingen met husky’s; een verblijf op Lakene Gård is vooral veel buiten zijn.

Die safari’s zijn er voor zo’n beetje elk wild beest dat zich in de Zweedse wouden ophoudt. Zo neemt Ekblom zijn gasten graag mee naar een stroompje een paar honderd meter achter zijn farm. Waar water is, zitten bevers, beweert hij. Sluipend, fluisterend en zachtjes wenkend voert hij de spanning op. Gehurkt in het lange gras zijn de beverspotters vooral doelwit van miljoenen muggen. Geen bever te bekennen, maar alleen het idee dat ze zich hadden kúnnen laten zien is al genoeg voor een mooie avond.

Van Ekbloms farm is het nauwelijks 10 kilometer naar Uddeholm. Hier geen paarden van vlees en bloed, maar stalen rossen. Anders dan je wellicht zou verwachten, biedt Värmland tientallen kilometers fietsvertier.

Dwars door de provincie kruist de Klarälvsbanan. Een 90 kilometer lang fietspad, autovrij en geasfalteerd. De route is aangelegd op de voormalige achttiende-eeuwse spoorverbinding van Karlstad via Forshaga en Munkfors naar Hagfors.

De maatschappij Nordmark Klarälvens Järnvägar gebruikte de 210 kilometer lange spoorverbinding voornamelijk voor goederenvervoer. Het traject is eind jaren 80 buiten gebruik gesteld. In 2006 hebben de spoorbielzen plaatsgemaakt voor asfalt. Speciaal voor fietsers.

De tocht start officieel in Karlstad, 90 kilometer zuidelijker. Värmlands provinciehoofdstad is gelegen aan het Vänernmeer, het grootste natuurlijke binnenmeer van West-Europa. Vandaar slingert de route noordwaarts en volgt grotendeels de koers van de rivier de Klarälven. Via Forshaga en Munkfors arriveert de fietser uiteindelijk in Uddeholm.

Aan de oevers van het fraaigelegen Rådasjönmeer eindigt het geasfalteerde fietspad. Hier is nog een stuk van de oude spoorbaan bewaard gebleven, waarop sportievelingen met een vernuftig gefabriekt karretje hun fietstocht kunnen verlengen.

Wie het fietsen daarna nog niet beu is, neemt de Klarälvsleden. Die route is in feite een verlengstuk van de Klarälvsbanan en voert de fietser over 120 kilometer aan gruiswegen. Tel de Klarälvsbanan en de Klarälvsleden bij elkaar op, en voilà: een tocht van 210 kilometer door „de meest Zweedse van alle provincies.”

Ekbloms paardenfarm en de Klarälvsbanan zijn slechts twee voorbeelden van de talloze buitenactiviteiten die Värmland biedt. In het Canada van Europa –uitgestrekte bossen, honderden meren– vindt de natuurminnende toerist allerlei vertier: eland- of beversafari’s, kano- of vlottentochten, wandelroutes, vissen, zwemmen.

De Värmlanders zien de toeristen trouwens maar wat graag komen. Voor dit deel van Zweden vormt toerisme een van de belangrijkste bronnen van inkomsten. Met een traditionele fika –sterke koffie en een kaneelbolus– heten ze gasten welkom. Daarmee kan het clichébeeld van de stugge Zweed ook bij het oud vuil.

www.lakenegård.se; www.klaralvsbanan.se

---

Pelgrimspad naar Jeruzalem van het noorden

Dwars door Värmland, grotendeels parallel aan de rivier de Klarälven, loopt de Pilgrimsleden. Via deze eeuwenoude pelgrimsroute begaven duizenden zich naar het graf van de heilige Sint-Olaf in het Noorse Nidaros.

Of de bedevaartgangers er oog voor hadden, is de vraag. Maar de pelgrimsroute langs de Klarälven is van grote schoonheid. Hij voert door ongerepte natuur, afwisselend via het rivierdal, door dichte naaldbossen en hoog over bergkammen.

De route door de Zweedse provincie is een van de vele bedevaartswegen die vanuit het zuiden naar Nidaros –het huidige Trondheim– in Midden-Noorwegen leiden. Vanuit Europa arriveren duizenden pelgrims bij Hammarö, nabij Karlstad, om hun weg langs de Klarälven te vervolgen. Met als ultieme doel de schrijn van de heilige Olav in de Nidaroskathedraal.

Reeds als jongen sluit Olav Haraldsson (995-1030) zich aan bij de Vikingen, met wie hij delen van Europa onveilig maakt. Tijdens een tocht in het Franse Normandië bekeert hij zich tot het christendom. Als hij in 1015 terugkeert naar Noorwegen, verklaart hij zichzelf tot koning. Hij draagt dan de naam Olav II. Verschillende veldslagen volgen, totdat Olav in heel Noorwegen de macht heeft.

Hij ziet het als zijn taak het christendom in zijn land te verbreiden. Helemaal zonder slag of stoot gaat dat niet. De voormalige Viking schroomt niet om onwillige Noren met bruut geweld te dwingen het christelijke geloof te aanvaarden.

In 1028 ziet hij zich gedwongen naar Rusland te vluchten. Als hij in 1030 probeert de troon weer in te nemen, vindt Olav de dood tijdens de slag bij Stiklestad.

Nadat zijn lichaam naar Nidaros is gebracht, worden –volgens de overlevering– allerlei wonderen waargenomen. Dat is reden om Olav heilig te verklaren en een kerk voor hem op te richten, de huidige Nidaroskathedraal. De cultus rond Sint-Olav verspreidt zich daarna over Scandinavië en grote delen van Europa.

Nidaros is vanaf dat moment een populair bedevaartsoort. Niet voor niets krijgt het de titel Jeruzalem van het Noorden. Vanuit heel Europa trekken gelovigen naar het graf van Sint-Olav, totdat de Reformatie daaraan rond 1537 een einde maakt.

De Pilgrimsleden verheugt zich in hernieuwde belangstelling van zowel hedendaagse pelgrims als fiets- en wandelliefhebbers. Voor die laatste categorie biedt de oude bedevaartsroute een prachtige tocht door Zwedens ongerepte natuur. De route loopt van Hammarö bij Karlstad dwars door Värmland naar de Noorse grens bij het Höljessjönmeer. Grotendeels parallel aan autoweg 62 en de rivier de Klarälven, over gemarkeerde wandelpaden of gravelwegen.

De Pilgrimsleden voert de moderne pelgrim langs indrukwekkend natuurschoon, zoals de waterval van Brattfallet. Of langs kerken, zoals die van Norra Ny. Met zijn houtgeschubde structuur geldt de Norra Ny Kyrka uit 1763 als een van de mooiste voorbeelden van Värmlands kerkarchitectuur.

Die kenmerkende bouwstijl is ook terug te vinden in de kerk van Ekshärad. De begraafplaats bij de kerk van Ekshärad is beroemd vanwege de vele gietijzeren kruisen.

In Ransby, zo’n 175 kilometer van Karlstad, is het Utmarksmuseet gevestigd. In dit museum bevindt zich het Pilgrimstapeten, een 40 meter lang doek waarop de pelgrimstocht staat afgebeeld.

Bij Zweedse VVV’s is een Engelstalige gids over de Pilgrimsleden verkrijgbaar. www.utmark.se

---

Vakantie in Värmland

Värmland ligt in Midden-Zweden, op circa tweeënhalf uur rijden van vliegveld Oslo (Gadermoen) in Noorwegen. Vanaf de vliegvelden rond Stockholm (Arlanda, Bromma, Skavsta, Västerås), Göteborg en Linköping is het circa drie tot vier uur rijden.

Vliegreizigers reizen verder met huurauto of openbaar vervoer richting Karlstad. Värmlands hoofdstad heeft tevens een eigen vliegveld, waar direct naartoe kan worden gevlogen vanaf Stockholm-Arlanda en Kopenhagen (Denemarken).

Wie liever met eigen auto vanuit Nederland reist, kan gebruikmaken van de Stena Lineveerverbinding Kiel-Göteborg en rijdt in drieënhalf uur over de west- en noordoever van het Vänernmeer naar Karlstad.

De fietstocht langs de Klarälven voert langs dorpen en stadjes met prima faciliteiten. Toeristenbureaus langs de route verschaffen de benodigde informatie over accommodaties, routes en activiteiten. Er zijn supermarkten en winkels met lokale producten, fietsenmakers, apotheken en medische posten.

In Hammarö, Karlstad, Olsäter, Munkfors, Uddeholm en Sysslebäck zijn fietsen te huur. Bij de verhuurpunten zijn kaarten van de fietsroute verkrijgbaar. Daarop staan ook locaties voor overnachting, restaurants en activiteiten aangegeven.

Via de website www.varmland.org zijn kant-en-klare zevendaagse fietspakketreizen te boeken, inclusief fiets en bagagetransport.