Waarom duurt het zo lang voordat er duidelijkheid komt over de reactie op het verzoek?Er vindt druk overleg plaats tussen de regering in Athene, het IMF, de Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese Commissie over de voorwaarden waaronder partijen de benodigde leningen zullen verstrekken. Zij verlangen eerst een helder, doortastend bezuinigingsprogramma voor de komende jaren, om er zeker van te zijn dat er geen geld wordt gestort in een bodemloze put.

Met name in Duitsland, dat volgens eerder gemaakte afspraken 8,4 miljard euro aan noodkredieten voor zijn rekening dient te nemen, bespeur je geringe animo om bij te springen. Van die zijde klinkt de roep om strenge eisen. Ook in deze fase is de toekenning van financiële bijstand geen automatisme.

Maar de eurolanden hadden toch al hulp toegezegd?

Zij hebben zich bereid verklaard 30 miljard euro over te maken, tegen een rente van 5 procent. Het IMF levert dan aanvullend 15 miljard. Dat reddingsplan treedt pas definitief in werking nadat de daartoe vastgelegde procedure is afgewerkt. Zo moeten de ECB en de Europese Commissie beoordelen of Griekenland echt geen middelen meer kan aantrekken van internationale investeerders zoals banken, beleggingsfondsen en pensioeninstellingen.

Daarna volgt een besluit van de regeringsleiders, waarbij elk van hen de mogelijkheid heeft om de beoogde operatie bij nader inzien toch te blokkeren. Ook de nationale parlementen spreken er nog over. Tot dusver ontbreekt het dus aan absolute zekerheid over de daadwerkelijke uitvoering van het noodscenario. Dat bevordert de twijfels en het wantrouwen, wat zich manifesteert in een almaar stijgende rente op Grieks schuldpapier.

Zijn na de toekenning van de in het vooruitzicht gestelde leningen de problemen opgelost?

Dat is zeer de vraag. Er hoeft waarschijnlijk niet veel te gebeuren of de onrust binnen de financiële wereld laait opnieuw op. Zo kijken alle betrokkenen met argusogen naar het sociale rumoer in de natie aan de zuidoostflank van het continent. Zal het de regering lukken om de noodzakelijke ombuigingen in de begroting en hervormingen binnen de economie te realiseren? Stakingen en demonstraties tonen de weerstand onder de bevolking. Voorts bestaat de kans dat speculanten andere zwakke broeders binnen het eurogebied, te beginnen met Portugal, eveneens onder vuur nemen.

Is het denkbaar dat op enig moment het hele stelsel met de gemeenschappelijke munt uiteenvalt?

Je hoort daar wel volop over praten. Critici hebben altijd al beweerd dat een monetaire unie geen stand houdt als er niet tegelijk een politieke unie is, zeg maar een gezamenlijke regering, die de vereiste discipline kan afdwingen. Binnen de eurozone hebben de nationale regeringen hun financieel-economische autonomie behouden. Brussel beschikt niet over bevoegdheden om het beleid op dit terrein dwingend voor te schrijven of te corrigeren en dat brengt het risico mee dat hier of daar ontsporingen optreden.

Draait de belastingbetaler nu op voor het wangedrag van de Grieken?

Dat hoeft niet. Nederland draagt 1,8 miljard euro bij aan het pakket. Minister De Jager zal dat geld eerst zelf lenen op de kapitaalmarkt en het vervolgens doorsluizen naar Athene. De rente die hij betaalt is veel lager dan de rente die hij ontvangt, dus per saldo verdient hij aan de transactie en dat betekent een voordeeltje voor de burger. Wel mag je niet uitsluiten dat Griekenland in de toekomst toch niet alle schulden zal kunnen aflossen. In dat geval lopen we tegen een schadepost aan.

Zijn er al vaker landen uit de eurozone geholpen?

Nee, dit gebeurt sinds de invoering van de euro voor de eerste keer. Eigenlijk laat het verdrag een reddingsoperatie niet eens toe, om te vermijden dat overheden, met de wetenschap dat zij in uiterste instantie altijd geholpen worden, er een janboel van maken. De eurolanden proberen deze bepaling te omzeilen door de leningen niet te verstrekken rechtstreeks vanuit Brussel, maar door elk van hen afzonderlijk.