In de meeste partijen hebben de partijleden daarover, naar goed democratisch gebruik, iets te zeggen. Het partijbestuur bereidt een conceptlijst voor; de leden hebben een beslissende stem in hoe die lijst er echt uit gaat zien. Op dit punt is de PVV, die naast het lid Wilders geen overige leden kent, geen verrijking van onze democratie. Maar dat terzijde.Met name bij twee partijen maakten de leden de achterliggende dagen royaal gebruik van hun recht om de lijst aan te passen. De achterban van de Partij voor de Dieren zorgde ervoor dat het huidige Kamerlid Ouwehand niet geruisloos achter de coulissen verdwijnt, maar net als vier jaar geleden op de tweede plaats van de lijst staat.

Ook bij de ChristenUnie dwongen de leden een beduidend andere samenstelling van de kandidatenlijst af. De essentie van die verandering is dat een tweetal zittende Kamerleden, te weten Ortega-Martijn en Cramer, hoger op de lijst zijn komen te staan, ten nadele van enkele nieuwkomers én van de zittende parlementariër Anker.

Dat de selectiecommissie van de ChristenUnie en het partijbestuur er een aantal weken geleden voor kozen enkele nieuwkomers hoger op de lijst te zetten dan Kamerleden, was enerzijds niet en anderzijds wel verrassend.

Het was niet verrassend omdat de selectiecommissie van de partij nadrukkelijk als opdracht had meegekregen om bij het samenstellen van de lijst óók te letten op mogelijkheden tot vernieuwing. De achterliggende gedachte is dat het geen automatisme mag zijn dat zittende parlementariërs hun werk net zo lang voortzetten tot ze zelf besluiten ermee te stoppen. Nee, ook nieuw en jong talent moet een kans krijgen, zo redeneerde de ChristenUnie een paar jaar geleden. En dat gebeurt alleen als er bij elke Kamerverkiezing ook expliciet aandacht is voor vernieuwing.

Toch was het uiteindelijk ook wél verrassend dat de selectiecommissie enkele nieuwkomers hoger op de lijst plaatste dan zittende Kamerleden. De CU-fractie in de Tweede Kamer behoort immers tot de minst ervaren fracties. Van de zes Kamerleden zijn er maar liefst vijf bezig aan hun eerste termijn. Zo bezien was het niet onverstandig geweest als de commissie het criterium vernieuwing dit keer niet of spaarzamelijk had gehanteerd. Het was oud-GPV-leider Schutte die er onlangs publiekelijk op wees dat parlementariërs een aantal jaren de tijd moeten krijgen om het vak onder de knie te krijgen en dat zijns inziens de vernieuwingsdrift in zijn partij was doorgeslagen.

Het is wijs geweest van het CU-congres naar deze éminence grise te luisteren. Wel valt het voor buitenstaanders moeilijk te plaatsen waarom bepaalde Kamerleden zaterdag gestegen zijn en andere gezakt. In het geval van Anker enerzijds en Ortega anderzijds valt die wijziging in elk geval moeilijk in verband te brengen met hun prestaties en hun presentatie in het parlement.