Ik wil hier niet proberen de kleine lettertjes te verklaren van het probleem dat heet: de splitsing van. Ik wil zeker niemand beledigen, maar het zou echt een soort oefening worden in de hogere theologische haarkloverij.Laat één ding duidelijk zijn. Als we dit taalprobleem niet oplossen, kunnen we in België met goed fatsoen geen legitieme verkiezingen meer organiseren. De ingezetenen van het kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde zouden dan andere rechten hebben dan hun medeburgers in het aanpalende kiesdistrict. De ingezetenen van Groningen hebben een ander kiesrecht dan die van, ik zeg maar wat, Emmen. Zoiets kun je in een democratie natuurlijk nooit maken.

Ik besef dat het bovenstaande een grove versimpeling is. Wie zich er echt in wil verdiepen, moet maar een halve bibliotheek gaan lezen. Ik waarschuw van tevoren. Er staan daar héél weinig spannende boeken op de plank.

Men zegt dat het probleem al veel te lang sleept. Maar dat is in België niet ongewoon. Op de vernederlandsing van de universiteit van Gent (1930) hebben we tientallen jaren moeten wachten. Op de wettelijk vastgelegde taalgrens (1962) hebben we tientallen jaren moeten wachten. Taalproblemen worden nu eenmaal langzaam, zeg maar tergend langzaam opgelost. Democratische molens malen langzaam. Dat verontrustte me dus niet. Integendeel, zo voorkom je burgeroorlogen.

Omdat de regerende partijen er ondanks wanhopige pogingen niet in slaagden het probleem op te lossen, heeft de koning Jean-Luc Dehaene een opdracht gegeven. Dehaene is echt een oude rot in het vak, de absolute meester van het onmogelijk gewaande compromis. Hij draagt met enige trots zijn geuzennaam: de loodgieter.

Dehaene onderhandelde met alle betrokkenen in het grootste geheim, wekenlang. Wat uit die onderhandelingen tevoorschijn kwam, stelde zéér teleur. Het viel op dat bij de bestanddelen van de oplossing die hij voorstelde niets nieuws zat. Maar dan ook helemaal niets. Alles was al jaren bekend, gewogen en te licht bevonden. Dat verontrustte me echt. Het enige hoopvolle was, dat je misschien nieuwe combinaties van bestanddelen zou kunnen bedenken. In dat soort combinaties zijn wij, Belgen, zeer bedreven. Maar toch, erg veel ruimte om te manoeuvreren heb je niet meer.

Deur op een kier
Dat de kersverse, jonge voorzitter van de Vlaamse liberalen, Alexander de Croo, zijn partij uit de regering terugtrok, vind ik niet zo vreemd. De man komt uit het bedrijfsleven. Hij wil zichtbare resultaten. En afspraak is afspraak. De onderhandelaars schoven het eindpunt van hun besprekingen eindeloos voor zich uit. De Croo heeft vermoedelijk de taaie traagheid van de Belgische politiek onderschat. Intussen is duidelijk geworden dat hij de deur misschien wel dichtgeslagen heeft, maar even goed dat hij die onmiddellijk weer op een kier heeft gezet.

De Vlaamse partijen hebben unaniem verklaard dat ze desnoods eenzijdig het Vlaamse Halle-Vilvoorde, mét zijn Franstalige minderheid, van het tweetalige Brussel zullen afsplitsen. De Vlaamse partijen hebben in het federale parlement de meerderheid. België is een democratie. Dus, wat let hen?

De wil van de meerderheid geldt in een democratie omdat je ervan uitgaat dat die meerderheid na de volgende verkiezingen een minderheid kan worden. Democratieën leven bij gratie van dat soort machtswisseling. In België echter is het onvoorstelbaar dat de Franstaligen ooit de meerderheid zouden vormen. Bovendien, álle taalwetten, van de eerste in 1873 tot nu, werden altijd met een meerderheid van Nederlandstaligen én Franstaligen samen goedgekeurd. Dat de Nederlandstaligen collectief tégen de belangen van de Franstaligen stemmen, zoiets is nog nooit gebeurd in de Belgische geschiedenis.

Alarmbel
We hebben procedures om daar tegen in te gaan, o ja, we hebben daar zelfs een mooie naam voor. Die procedure heet: de alarmbel. Maar niemand heeft tot nu toe de alarmbel geluid. Dat alles zou dus volstrekt nieuw zijn. En aangezien het regelrecht indruist tegen het basiscompromis waarop het Koninkrijk België steunt, namelijk het wankele evenwicht tussen Nederlandstaligen en Franstaligen, zou je het een crisis van het regime kunnen noemen. Dat is zeer ernstig, maar zover zijn we dus nog niet.

Misschien heeft de jonge liberale snaak Alexander de Croo wel heel doelbewust een schoktherapie uitgeprobeerd. Want wat zien we? Iedereen is zich naar geschrokken. Zowel de Vlaamse christendemocraten als de Waalse socialisten proberen uit alle macht de uitslaande brand te blussen. In plechtige bewoordingen vragen ze alle betrokkenen toch vooral het hoofd koel te houden.

De fascisten van het Vlaams Belang hebben donderdag in het federale parlement triomfantelijk de Vlaamse nationale hymne gebruld. Voor hen is België al gebarsten. Ze onderschatten mijn kreupele land schromelijk. Ze overschatten zichzelf. Hoogmoed komt voor de val.

De auteur is schrijver.