Schokkende oorlogsbeelden
Een onwerkelijke werkelijkheid. Dat is wellicht de beste omschrijving van de videobeelden die via internet zijn te bekijken van een dodelijke schietpartij, die op 12 juli 2007 in een wijk in het oosten van Bagdad plaatshad.
Vanuit een Apachehelikopter namen Amerikanen een groep mannen onder vuur. Bij het schietincident kwamen ongeveer twaalf mensen om het leven, onder wie twee journalisten van het persbureau Reuters. De bemanning van de helikopter meende dat de groep wapens bij zich droeg, mogelijk omdat een van de persmensen een fototoestel met een forse telelens bij zich had die voor een kalasjnikovgeweer werd aangezien.De internetbeelden zijn zo scherp dat familieleden van een van de omgekomen journalisten hun verwante duidelijk konden herkennen. Schokkend is ook de communicatie die in de cockpit wordt gevoerd tijdens de schietpartij. De militairen gebruiken taal die geen wellevend huisvader van zijn kinderen in zo’n ernstige situatie zou dulden.
Dat deze beelden na ruim twee jaar op internet verschijnen en wereldwijd zijn te bekijken, onderstreept dat we inmiddels in een volstrekt open wereld leven waar vrijwel alle informatie voor iedereen toegankelijk is. Geheimen bleven altijd al moeilijk bewaard, maar dat is in onze tijd moeilijker dan ooit. Mensen en instanties realiseren zich dat nog steeds te weinig.
Duidelijk is ook dat media in hun ongetemde behoefte om informatie te verspreiden, zich nog minder dan voorheen de vraag stellen of woorden en vooral beelden bij veel nabestaanden traumatische ervaringen kunnen oproepen. Het adagium lijkt te zijn: nieuws is nieuws en als dat pijnlijk is voor familieleden, dan is dat jammer. Moderne media brengen graag ”menselijk nieuws”, maar dan vaak wel op een onmenselijke manier.
De beelden die nu zijn vrijgekomen, zijn schokkend, maar beslist niet uniek. Dagelijks zitten duizenden jongeren (en ook ouderen) achter het beeldscherm om te schieten op vijanden. Daarbij gaat het dan om computerspellen die de werkelijkheid zodanig benaderen dat het speelveld van deze computerfreaks nauwelijks te onderscheiden is van het slagveld waar echte militairen dood en verderf zaaien. De schijnwereld doet zo niet onder voor de echte wereld.
Wie verbijsterd reageert op de beelden die nu uitgelekt zijn, zou evenzeer bezorgd moeten zijn over de jongens die achter hun beeldscherm met een mitrailleur ook tientallen mensen neermaaien, waarbij het adrenalinegehalte van deze computerfanaten wellicht nog hoger is dan dat van de militairen in de helikopter.
Onthutsend zijn niet alleen de beelden die op de video over het schietincident worden gezien, maar is ook de taal die de militairen uitslaan. Ze spreken over de slachtoffers alsof het stukken oud vuil zijn. Voor mensen die vanuit een comfortabele stoel de uitgelekte video bekijken, is dat heel confronterend. Tegelijk gaan ze eraan voorbij dat hun kinderen achter het beeldscherm in hun spel onmenselijke taal niet schuwen.
Oorlogen halen in mensen vaak bijkans dierlijke trekken naar boven. Dat is ontluisterend, en of het nu in werkelijkheid of in een schijnwerkelijkheid gebeurt, dat maakt niet uit.