De ambtelijke werkgroepen hebben hun werk gedaan. Een maand eerder dan oorspronkelijk gepland hebben zij mogelijkheden op tafel gelegd om de overheidsfinanciën in ons land op orde te brengen. Het was een welbewuste keuze van het inmiddels demissionaire kabinet om het begrotingstekort op te laten lopen. Hierdoor, en door maatregelen van centrale banken, werd voorkomen dat de wereldwijde recessie doorsloeg naar een depressie. Deze keuze, die ook in andere landen werd gemaakt, was een verstandige.Ondertussen zitten we wel met een lastige erfenis. Gelet op de vergrijzing van de bevolking is het zaak om zo snel mogelijk het forse begrotingstekort en de opgelopen staatsschuld terug te brengen. Dit kan alleen door middel van ingrijpende maatregelen, die zeker pijn zullen doen.

Een argument om niet al te hard van stapel te lopen met tekortreductie zou kunnen zijn dat de economie nog zwak is. Het Centraal Planbureau gaat uit van 1,75 procent economische groei in de komende jaren. Maar gelet op de smalle basis waarop het economisch herstel in Europa en de VS nog altijd berust, kan het groeitempo gemakkelijk lager uitvallen.

Deze onzekerheid is lastig, maar geen reden om maatregelen uit te stellen. Onze afhankelijkheid van de ontwikkeling van de wereldeconomie verschaft ons juist een comfortabele positie. De overheid kan –makkelijker dan overheden in grotere, meer gesloten economieën– bezuinigingen en lastenverzwaringen doorvoeren zonder het economisch herstel te frustreren.

Daarnaast is het verstandig om met het oog op de vergrijzing niet te wachten met minder populaire maatregelen. Het kabinet heeft al stappen gezet om de pensioenleeftijd te verhogen, maar dit is nog geen beleid. Om aan de benodigde tekortreductie te komen zullen belangrijke keuzes moeten worden gemaakt. De rapporten van de werkgroepen hebben duidelijk gemaakt dat ofwel het zorgstelsel moet worden aangepast, ofwel de langdurige ziektekosten worden teruggedrongen, of dat de hypotheekrenteaftrek wordt beperkt. Andere maatregelen leveren over het algemeen minder op.

Het zal het vertrouwen in de toekomst geen goed doen als maatregelen, die toch een keer moeten worden genomen, worden uitgesteld. Als nu het huis op orde wordt gebracht, hoeft in de komende jaren niet telkens opnieuw naar nieuwe besparingen worden gezocht. Volgens een recente opiniepeiling van Maurice de Hond lijken velen zich te hebben verzoend met de gedachte dat de hypotheekrenteaftrek zal worden beperkt. Slechts een kwart van de bevolking vindt dat deze maatregel zeker niet gebruikt mag worden. Bijna een derde denkt dat beperking van de renteaftrek juist wel gebruikt moet worden om te bezuinigen.

Hetzelfde geldt voor verhoging van de AOW-leeftijd. Ook hierbij zijn er veel minder mensen die vinden dat dit beslist niet mag gebeuren dan het aantal dat denkt dat leeftijdsverhoging noodzakelijk is. Juist nu is er draagvlak voor het nemen van maatregelen om die zaken die wij belangrijk vinden in de toekomst betaalbaar te houden. Onderwijs en gezondheidszorg, niet de goedkoopste posten op de begroting, lijken –afgaande op de opiniepeiling– geen slachtoffer te mogen worden.

Dat er in juni een nieuwe Tweede Kamer komt is mooi, omdat er nu belangrijke keuzes moeten worden gemaakt en de kiezer dus direct mee kan beslissen. Een nadeel van de spoedige verkiezingen is echter dat de politiek belangrijke structurele maatregelen nu wellicht liever uit de weg gaat. De sterke schommelingen in de peilingen maken het politici niet makkelijk om te kiezen voor het aanpakken van stokpaardjes, of deze nu van links of van rechts zijn.

Ik wil hier geen stemadvies geven, maar ik hoop wel dat u niet de politici beloont die de hete aardappels liever nog even voor zich uit schuiven. Er is veel te kiezen, het is aan de politiek om de kiezer de keuzemogelijkheden aan te reiken.

De auteur is werkzaam als hoofd strategie & research bij Theodoor Gilissen Bankiers. Zijn bijdrage is geen aanbeveling of advies om effecten te kopen of te verkopen.