Volgens de auteur en samensteller van het boek, ds. H. van der Ham, zijn het alle vijf mensen geweest die zichzelf met Paulus de minste der broeders hebben geacht, „maar hun werk werd door de gemeente geacht en door God gezegend.”Ds. Van der Ham, als schipperspredikant behorend tot de Christelijke Gereformeerde Kerken, schrijft aangenaam, zakelijk, zonder opsmuk of hagiografische trekken, nuchter en betrouwbaar, maar wel met veel oog voor het vrome detail en voor de stichtelijke kant van deze levensbeschrijvingen.

Van elke voorganger worden, naast de levensschets, ook enkele meditaties afgedrukt. Van ds. F. Bakker uit Driebergen zijn er zelfs twee nog niet eerder uitgegeven preken, wat de waarde van dit boek nog aanzienlijk vergroot.

Uit de meditaties en de beide preken blijkt dat deze voorgangers sterk Schriftuurlijk-bevindelijk hun boodschap brachten. Leven en dood, zegen en vloek, Adam en Christus hebben zij hun gehoor voorgehouden. Hun prediking heeft vrucht afgeworpen. Zondaren leerden roepen uit hun verlorenheid en gebonden zielen werden door God in vrijheid gesteld. Daarvan zei ds. Baan: „Het was níet door mij; het was door de Heere. God alleen de eer.”

Het laatste hoofdstuk uit dit boek gaat over lerend ouderling A. van Rossem uit Ameide. Van Rossem kon helder vertellen hoe de Heere hem had geroepen in de wijngaard, terwijl hij zelf eigenlijk veel liever zondags op het voetbalveld zat: God had zijn hart geraakt. „Eerst was het geweten geraakt, maar met een geraakt geweten kun je toch de wereld weer ingaan. Alleen, een geraakt hárt, net als een Lydia. Toen heeft God haar hart geopend, dat ze acht nam op hetgeen van Paulus gesproken werd. Nu, dat was dus mijn toebrenging.”

Van Rossem was een man met treffende en rake uitspraken. Er worden er enkele genoemd, die het waard zijn overgeleverd te worden: „Je kunt gerust bang zijn voor een mens die God niet vreest”, „Je komt nooit met algemene stemmen in de hemel”, „Iedereen krijgt niet evenveel. Dat verschil is wel groot soms”, en „Als u het niet meer weet, dan weet God het nog wel.”

De minste der broederen. Uit het leven van ds. N. de Jong, ds. M. Baan, ds. P. Sneep, ds. F. Bakker en dhr. A. van Rossem; ds. H. van der Ham; uitg. De Groot Goudriaan, Kampen, 2010; ISBN 978 90 886 5149 6; 285 blz.; € 24,90.