En weer gingen alle oorlogsplannen de prullenbak in zodra het eerste schot werd gelost. Niks periode van 48 uur bombardementen en beschietingen met duizenden raketten zoals de wereld ze nog nooit heeft gezien, en dan pas een grondoffensief, zoals de handboeken voorschrijven.

De Amerikaanse 3e infanteriedivisie, de 1e mariniersdivisie en de Britse 3e commandobrigade rollen al door de Iraakse woestijn terwijl de beloofde allesvernietigende aanvalsgolf vanuit de lucht (”shock-and-awe”) nog moet beginnen.

Over de shock-and-awe-strategie werd al weken gesproken. Een allesverzengende storm van zware luchtaanvallen moest de Iraakse militairen verlammen, in de hoop dat ze zich massaal zouden overgeven. Uiteindelijk begon de bommenregen op Bagdad vrijdagavond.

Shock-and-awe is overigens een ’schone’ term voor een gruwelijk karwei. Zo gebruiken de Amerikanen zonder twijfel zogenaamde Daisy Cutters, bommen die een menselijk lichaam niet uiteenrijten, maar een geweldige druk veroorzaken, waarbij het bloed uit de oren spuit.

De Golfoorlog in januari 1991 begon met langdurige bombardementen. Pas na 39 dagen gingen de generaals over op een grondoorlog, die werd gevoerd door 500.000 soldaten. Binnen 100 uur was het pleit beslecht. Ook bij de aanval op Afghanistan in 2001 regende het eerst een maand lang bommen.

Verblijfplaats
Afgelopen woensdagnacht besloot George W. Bush, de 43e president van de Verenigde Staten, op eigen houtje een oorlog te beginnen tegen Irak. Waarom, vragen veel Amerikanen zich af en velen in de rest van de wereld met hen. Voor de Golfoorlog in 1991 was een reden: de Irakezen moesten Koeweit uit.

De oorlog begon om 03.40 uur Nederlandse tijd -anderhalf uur na het verstrijken van het ultimatum- met 42 Tomahawk-kruisraketten en enkele bommen op Bagdad, bedoeld om Saddam Hussein en zijn staf te treffen. De Amerikaanse buitenlandse dienst CIA had informatie gekregen over de exacte verblijfplaats van Saddam. In alle haast werden op slagschepen in de Rode Zee de codes van de Tomahawks gewijzigd.

Het was tegelijkertijd een poging een einde aan de oorlog te maken nog voordat die echt was begonnen. Maar de aanval had ook een politieke lading. De VS gaven een signaal aan de Irakezen en aan de wereld: het doel van deze oorlog is de uitschakeling van een dictator.

Bush versus Hussein.
De raketaanval veranderde het ritme van de militaire operatie. Toen Irak terugsloeg en raketten neerkwamen op Koeweit, kon de invasie niet langer op zich laten wachten. Militairen in hun kamp in de woestijn zijn als sitting ducks, stilzittende eenden, die gemakkelijk kunnen worden geraakt.

Volgens berichten van het front verloopt de opmars succesvol. Verkenningseenheden waren gisteren al 200 kilometer diep in Irak gepenetreerd, met de hoofdmacht van tanks daar achteraan. De doorstoot van een marinierseenheid werd korte tijd vertraagd door zwaardere tegenstand dan verwacht, maar de algehele indruk is die van een voorbeeldige en gedegen voorbereide grondoperatie.

Goed nieuws voor generaals die de politiek moeten bewijzen dat niet alleen de luchtmacht, maar ook de landmacht oorlogen kan winnen. Komt bij, dat een oorlog over de grond minder schade aanricht dan een bommenregen. Omdat Washington na afloop van de oorlog Irak opnieuw moet opbouwen en zich niet al te veel Iraakse burgerslachtoffers kan veroorloven, is dit mooi meegenomen.

Apache
De oprukkende troepen worden voorafgegaan door Apache-gevechtshelikopters. De nieuwe versie van de Amerikaanse luchtmacht, de Apache Longbow, heeft een radargeleid vuurcontrolesysteem. De toestellen zijn te herkennen aan een bobbel op de rotor.

De Fire Control Radar heeft het vermogen om 128 stationaire en bewegende doelwitten op 8 kilometer afstand te ontdekken, te classificeren en de belangrijkste zestien uit te kiezen. Apaches staan digitaal in contact met de commando’s en special forces op de grond.

De Apache speelde een belangrijke rol tijdens de eerste Golfoorlog in 1991. Toen verwoestte de ’vliegende tank’ meer dan 500 Iraakse tanks en honderden andere voertuigen.

Snelheid lijkt in deze oorlog -onder de codenaam Iraqi Freedom- een cruciale factor. Binnen enkele dagen staan de Amerikanen en Britten voor de poorten van Bagdad, zo is de verwachting van militaire strategen. En dan?

Kunnen de geallieerden de stad van 4 miljoen inwoners zonder slag of stoot innemen? Komt het aan op een stadsguerrilla, waarbij iedere straat en ieder huis moet worden veroverd? Hoe zal de (Speciale) Republikeinse Garde zich houden? Is Saddam tegen die tijd nog in leven en in staat zijn troepen aan te voeren? Een echte stadsoorlog levert ongetwijfeld meer doden op dan de tv-kijkers thuis in de Verenigde Staten lief is.

Zelfs voor de Amerikaanse mariniers, die al jaren worden getraind voor een stedelijke oorlog, is dat geen aantrekkelijk vooruitzicht. „Het zou er wel eens bloedig aan toe kunnen gaan”, stelt een defensiestrateeg.

Boekje
Volgens drs. Marcel de Haas, docent internationale betrekkingen aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda, is een modern conflict zonder luchtwapen ondenkbaar. „Je moet er eerst voor zorgen dat je baas wordt in de lucht. Als je dat hebt, kun je met luchtaanvallen militaire en strategische doelen van de vijand uitschakelen.”

De Haas zegt dat de huidige operatie in Irak volgens het boekje gaat. Dat de Amerikaanse en Britse troepen Irak al binnentrokken voordat de bommenregen viel, is niet meer dan een reactie. Misschien begon de oorlog, door de actie van de CIA, te vroeg.

In Bagdad moet de oorlog worden gewonnen. Misschien volgende week al. „Een stadsoorlog is een nachtmerrie.” Een van de aantrekkelijke scenario’s is om een ring van Amerikaanse en Britse militairen rond de stad te leggen waar geen kip meer doorkomt. Via pamfletten wordt de bevolking opgeroepen de stad te verlaten. „Net als in Grozny in 1999”, zegt De Haas. „De Russen gaven de bevolking nog drie etmalen voordat ze gingen bombarderen.”

Als de oorlog voorbij is, moet zo snel mogelijk worden begonnen met de wederopbouw van het land. Niet alleen letterlijk maar ook qua regering en bijvoorbeeld in het herstellen van orde en gezag. „Het lijkt me dat de Verenigde Naties dat gaan doen. Zij mogen het karwei afmaken.”

Saddam mag dan worden verslagen, hij heeft volgens De Haas wel „aanzienlijke schade” aangericht binnen de NAVO. „Engeland en de Verenigde Staten staan zo’n beetje tegenover de rest van Europa. De effectiviteit van het bondgenootschap is aangetast. Het duurt jaren voordat de relatie weer is hersteld.”