Zorg bottleneck voor begroting
Het huishoudboekje van de staat is onhoudbaar. Vooral de zorg legt een steeds groter beslag op het nationaal inkomen.
Dat concludeert het Centraal Planbureau (CPB) in zijn jongste ramingen die dinsdag zijn verschenen en waarin wordt vooruitgeblikt tot 2015.De cijfers dienen als belangrijkste input voor de verkiezingsprogramma’s die politieke partijen dezer dagen opstellen in aanloop naar de landelijke verkiezingen op 9 juni. Ook de ambtelijke werkgroepen die binnenkort hun „fundamentele heroverweging” van de overheidsfinanciën openbaren, baseren zich hierop.
Het CPB stelt dat de komende kabinetsperiode forse aanpassingen in het huishoudboekje van de staat noodzakelijk zijn. Oplopende zorgkosten en AOW-uitgaven zetten –als gevolg van de vergrijzing en een stijgende levensverwachting– het huishoudboekje van de staat steeds verder onder druk. De financiële gevolgen van de economische crisis komen hier nog bovenop.
In totaal zal de overheid, wil ze straks nog kunnen doen wat ze nu doet, circa 29 miljard euro moeten besparen. Dat komt neer op een offer van 1750 euro per inwoner.
Het bedrag is wel 6 miljard euro minder dan de 35 miljard die het kabinet eerder meldde als bezuinigingstaak. Bij de start van het kabinet-Balkenende IV in 2007 keek de staat al aan tegen een zogenoemd houdbaarheidstekort van circa 20 miljard euro.
Vooral de zorg slokt de komende jaren een steeds groter deel van het nationaal inkomen (bbp) op. De te verwachten groei van de zorguitgaven overtreft met 4 procent per jaar ruimschoots de jaarlijkse economische groei (1,75 procent van het bbp).
Hoe dat op te vangen, noemt het CPB „een politieke keuze.” Het Planbureau heeft wel becijferd dat als een kwart van de stijgende zorgkosten zal worden gefinancierd met hogere eigen bijdragen voor burgers, het eigen risico in de zorgverzekeringen zal stijgen van 165 euro nu naar 775 euro per Nederlander.
De noodzakelijke besparingen van 29 miljard euro laten zich „qua omvang redelijk vergelijken met die in de jaren tachtig”, stelt het CPB. „De structurele aanpassingen waren toen soms pijnlijk. Maar het beleid bleek zeer succesvol.” Ook nu kan Nederland sterker uit de malaise komen. Maar „dat is een kwestie van de lange adem”, verwacht het CPB.
De werkloosheid valt tot nu toe relatief mee, aldus CPB-directeur Teulings vanmorgen. Die daalt van 500.000 personen in 2011 tot 400.000 personen in 2015.
