Naast de gevolgen van de aardbeving doet zich echter nog iets anders voor. De hulpverlening die allerwegen geboden wordt, wordt bemoeilijkt door het ontbreken van gezag. De VN in Genève noemen de aardbeving een grotere ramp dan de tsunami in Azië in 2004, omdat Haïti is „onthoofd.” Door de verwoeste infrastructuur en het gebrek aan gezag verloopt de hulpverlening zeer moeizaam.In januari kreeg de burgemeester van Zaltbommel politiebescherming. Winkeliers durfden hun winkel niet meer te openen op koopavond, bewoners werden bedreigd. Een groep Marokkaanse raddraaiers terroriseerde het stadje.

De lokale politiek maakte zich ernstige zorgen. Inwoners vonden dat de burgemeester en het college veel te lang hebben gewacht met straffe maatregelen. Inmiddels is er extra politie die bij verdere ongeregeldheden niets meer tolereert.

In februari kondigde de korpschef van de politie in Rotterdam, A. J. Meijboom, zijn vertrek aan naar aanleiding van de rellen tijdens een strandfeest bij Hoek van Holland in augustus. Op het feest waren ongeveer 30.000 mensen aanwezig, meer dan de politie had verwacht. Onder het publiek bevond zich een groep hooligans.

Gedurende de avond vonden er enkele massale vecht- en steekpartijen plaats. Uiteindelijk schoot de politie gericht op haar aanvallers, waardoor één persoon overleed en zes anderen gewond raakten.

Op 2 februari werden de eerste vier relschoppers veroordeeld. Ze kregen celstraffen tot tien maanden wegens openlijke geweldpleging en bedreiging van politieagenten. Het is triest dat de korpschef, die tijdens de rellen op vakantie was, nu opstapt.

Burgemeester Jonker van Hendrik-Ido-Ambacht sprak in zijn nieuwjaarstoespraak over de gezagscrisis.

Jonker constateert een gezagscrisis in de samenleving. „Tegenwoordig vinden zelfs gezagsdragers het moeilijk om gezag uit te oefenen. Hedendaagse burgers laten zich niet meer de wet voorschrijven door kleine en grote autoriteiten.”

De samenleving kan echter volgens hem niet functioneren zonder een minimum aan gezag. Jonker ziet dat het gezag van leraren wordt aangetast door vrijgevochten kinderen en veeleisende ouders, die leraren bekritiseren waar hun kinderen bij staan.

Ook baart het hem zorgen dat politieagenten worden uitgescholden en hulpverleners worden belaagd of met stenen bekogeld door omstanders en jongeren. „Maar als kinderen niet meer door hun ouders worden gecorrigeerd, dan krijgt de politie of jeugdzorg de schuld als ze de beest uithangen. In de media wordt het woord gezag vaak in negatieve context gebruikt. Gezagsdragers moeten immers ‘ontmaskerd’ worden, omdat zij alleen maar hun eigen belang dienen en zakkenvullers zijn.”

De oplossing van de gezagscrisis begint volgens Jonker in het gezin. „Gezag is geen simpele zaak en moet tegenwoordig verdiend worden. Maar als iets verdiend moet worden, staat het per definitie ter discussie. Toch kan een leider nooit gezaghebbend zijn als er in de samenleving geen gevoel voor gezag bestaat. Volgens mij begint de oplossing voor de gezagscrisis in het dagelijks leven en dan met name in het gezin. Als mensen leren omgaan met gezag in hun eigen omgeving, gaan ze ook weer anders naar politici, gezagsdragers en hulpverleners kijken.”

De koningin wees in haar kersttoespraak op een van de oorzaken. „Vroeger was er vrijwel overal burenhulp en vormde nabuurschap de basis van de samenleving. Men kende elkaar. Maar de moderne mens lijkt weinig aandacht te hebben voor de naaste. (…)”

„Onze samenleving wordt steeds individualistischer. Persoonlijke vrijheid is los komen te staan van verbondenheid met de gemeenschap. Maar zonder enig wij-gevoel wordt ons bestaan leeg. Met virtuele ontmoetingen is die leegte niet te vullen; integendeel, afstanden worden juist vergroot. Het ideaal van het bevrijde individu heeft zijn eindpunt bereikt. We moeten trachten een weg terug te vinden naar wat samenbindt.”

Het gezag brokkelt af. Predikanten, docenten, burgemeesters enzovoort ondervinden dat. De hoofdoorzaak ligt in het loslaten van Gods Woord. En wie Gods geboden (ook het vijfde gebod) verlaat, heeft smart op smart te vrezen.

De auteur is voorzitter van de raad van bestuur van gehandicapteninstelling De Schutse.Reageren aan scribent? gedachtegoed@refdag.nl