Namaakpillen en tijgerbotten: big business
China domineert al jaren de farmaceutische industrie in Zuidoost-Azië. In Indonesië wekken het nieuwe handelsverdrag met China, slechte controle en de handel in namaakmedicijnen grote zorgen bij geneeskundigen en lokale consumentenbonden.
Het kleine stalletje zit verstopt tussen twee garages. Op het bamboe reclamebord staat met koeienletters geschreven: „Sterke medicijnen, blauwe pil.” Het winkeltje verkoopt allereerst de jamu, een traditioneel drankje met een genezende werking. Maar ook de viagrapil is in Jakarta immens populair. Het winkeltje is de huisapotheek van veel arme buurtbewoners in de wijk Kalimalang, in Jakarta. Veel Indonesiërs kunnen de dure medicijnen uit gevestigde apotheken niet betalen. De alternatieve pillen en poeders van de Toko Jamu bieden een goed alternatief.Toch zien de jamuwinkeltjes de omzet van lokale, traditionele medicijnen dalen. De exploderende import van zowel traditionele als moderne medicijnen uit China heeft een grote impact op de Indonesische gezondheidszorg. Vooral nu het vrijhandelsverdrag met China (ACTFA) dit jaar in werking treedt.
Onder het verdrag ontstaat er een gezamenlijke handelsmarkt voor 1,7 miljard consumenten, met een handelsvolume van totaal 1,23 biljoen dollar (0,89 biljoen euro). Hierdoor zullen ook de importtarieven van veel Chinese medicijnen omlaagschieten naar minder dan een procent.
Behalve traditionele medicijnen leveren farmaceutische bedrijven in China nu ook met succes moderne medicatie voor hoge bloeddruk, diabetes en medicijnen tegen kanker.
Het vrijhandelsverdrag betekent een definitieve consolidatie in met name Indonesië, de grootste economie in de Aseanregio.
Indonesische gezondheidsorganisaties en consumentenbonden lijken flink geschrokken van het verdrag met China. De Chinese medicijnenbranche is in Indonesië omstreden. Het Wereldnatuurfonds waarschuwde op 7 februari dat in 2015 alle Sumatraanse tijgers zullen zijn uitgestorven. Stropers zijn hiervoor hoofdverantwoordelijk. De eindbestemming van de illegaal gedode tijgers is grotendeels China. De botten van tijgers en zelfs de mannelijke geslachtsdelen zijn in China de ingrediënten voor een reeks aan traditionele medicijnen.
Ook gekko’s, bekende hagedissen, zijn op de Chinese markt een gewild product. De kleine hagedissen zouden kanker, huid- en longziektes genezen. In het dorpje Banjarsawah, in Oost-Java, is een lucratieve handel in de hagedissen ontstaan. Tientallen lokale dorpsmannen trekken de bossen door om gekko’s te vangen.
De gezaghebbende oud-minister van Volksgezondheid Siti Fadillah Supari trok als een van de eersten aan de bel over de gevolgen van het nieuwe verdrag. Ze maant tot voorzichtigheid en tot goede controle van de Chinese medicijnen. Het mes lijkt aan twee kanten te snijden. Weliswaar zullen Chinese medicijnen en klinieken goedkoper worden voor de 230 miljoen Indonesiërs. Maar medische deskundigen zetten grote vraagtekens bij de controle.
Volgens de WHO zijn nepmedicijnen, die veel goedkoper zijn dan de originele medicijnen, goed voor zeker 30 procent van alle medicamenten in ontwikkelingslanden. In Cambodja creëerden ze al enorme gezondheidsproblemen: slikken van namaakmedicijnen maakte patiënten resistent voor bijvoorbeeld echte malariapillen.