Bashir: gezochte couppleger uit Sudan
KHARTOEM (ANP) – De weinig charismatische Sudanese officier en president Omar al–Bashir wordt gezocht door het Internationaal Strafhof (ICC) en wordt waarschijnlijk in april, dankzij politieke koehandel, herkozen als president van ruim 2,5 miljoen vierkante kilometers Afrika, Sudan.
Sudan was ruim twintig jaar lang het domein van deze couppleger, die zich een alleenheerser van het saaiste soort heeft getoond. Sommige dictators kunnen de buitenwereld nog charmeren met bizarre petten, een buitenissig wagenpark, boude uitspraken, imposante onrendabele projecten of de publicatie van onleesbare geschriften. Al deze ’dictatoriale geneugten’ moet de waarnemer van de op de eerste dag van 1944 geboren Omar Hassan Ahmad al–Bashir missen. De bebrilde Bashir kwam, zag en vergoot vooral veel bloed. Eerst in het zuiden en vervolgens in Darfur.Generaal Bashir greep met steun van zijn toenmalige ideologische mentor, de fundamentalist Hassan al–Turabi, de macht op 30 juni 1989. Het waarom verwoordde Bashir in een beknopt legercommuniqué: Om het land te redden van de verrotte politieke partijen. Hij ’redde’ het land meteen van de ondertekening van een vredesakkoord tussen de centrale regering van premier Sadeq al–Mahdi en de opstandige zuidelijke rebellen. Bashirs coup was bedoeld om de slepende bloedige oorlog voort te zetten.
Vrede met het zuiden verdween eind 1989 helemaal van Bashirs agenda door de invoering van de sharia, de islamitische wetgeving. Het ultrafundamentalisme speelde met het duo Bashir en Turabi een prominente rol in Khartoem. In 1990 zuiverde Bashir zijn leger van verdachte officieren. Alles was geoorloofd om het land onder de knoet van Bashir en de zijnen te houden. Met tomeloos geweld werden onwillige stammen onderworpen, zoals bijvoorbeeld in het zuiden, in het Nuba Gebergte en later in het noordwestelijke Darfur.
Bashirs meest extremistische broeders, zoals Turabi en enige tijd ook de eregast Osama bin Laden, verdwenen eind jaren negentig van het toneel. De olievondsten in zijn land brachten Bashir ertoe de buitenwereld schappelijker te benaderen. Hij ritselde zijn eigen ’democratische’ verkiezing en maakte vredesafspraken met het zuiden. Daar kunnen namelijk veel van de zeker vijf miljard vaten olie naar boven worden gehaald. Het bloedvergieten verplaatste zich in 2003 al naar Darfur en begin 2005 was er eindelijk een vredesakkoord met het zuiden.
De bloedbaden in Darfur schokten de wereld. Het hof in Den Haag moest van de Veiligheidsraad de gruwelen onderzoeken. In juli 2008 beschuldigde de aanklager Bashir van volkerenmoord, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden. In het arrestatiebevel van maart 2009 stond geen volkerenmoord, want daar vonden de rechters onvoldoende aanwijzingen voor. Op 3 februari 2010 floot de beroepskamer hen terug. Bashir geniet echter nog voldoende olie en steun in zijn regio om het als president nog een tijd vol te houden.