Een Boeing 737-800 taxiet even later over het platform, mét Nelleke Middendorp uit Lunteren aan boord. En 150 anderen die kortere of langere tijd geleden hun vliegangst hebben overwonnen.VliegAngstbestrijding Leidse Universiteit KLM (VALK) helpt al twintig jaar cliënten van hun vliegfobie af. In twee decennia namen 9000 mensen deel aan de cursus. Met succes. De aanpak blijkt bij 96 procent van de deelnemers effectief. VALK vierde de mijlpaal maandag met een speciale ”Victory-flight”.

Arthur Wijnen uit Leiden klopte vijf jaar geleden aan bij VALK. „De angst is niet weg, maar ik heb ’m onder controle.” Hij graait in zijn tas. „Kijk, ik heb inmiddels tachtig vluchten gemaakt. Beetje excessief, hè? Voor 12 euro naar Londen. Vliegen kost niets meer.”

De meeste oud-cursisten moeten ook tijdens de ‘overwinningsvlucht’ even iets wegslikken. Gezagvoerder Rene van Tol jaagt hen graag nog een beetje extra schrik aan. „We vliegen vandaag vanaf Schiphol-Oost. Dat is niet de langste baan, dus we zullen vol gas moeten geven.” Help! Waar is de nooduitgang?

Verkrampt
De 737 spurt over de startbaan. Het toestel schudt en trilt. Niet voor iedereen verloopt de vlucht vlekkeloos. Monique Pierik uit Wierden knijpt uit alle macht in de stoelleuning voor haar. Beide handen verkrampt. „’t Gaat niet”, krijst ze.

Een vliegcoach van VALK springt bij. Pierik strompelt, steunend en leunend op stoelleuningen, door het gangpad naar voren. „Ik wist dat dit zou gebeuren”, bekent ze. „Heb ik altijd. Ik wil er niet aan toegeven. Anders zie ik mijn vrienden in Vietnam nooit meer.”

Zo’n 3 miljoen Nederlanders lijden in meer of mindere mate aan vliegangst. Volgens directeur-luchtvaartpsycholoog Lucas van Gerwen is vliegangst een typische stressklacht met onderliggende angsten als claustrofobie, hoogtevrees en controledrang. „Vliegangst heeft een grote negatieve invloed op je leven.”

Van Gerwen presenteerde maandag een nieuwe methode tegen vliegangst, de Zelfhulpbox. Angsthazen kunnen met twee dvd’s en een boek hun probleem te lijf. „De helft van de cursisten is na het zien van de dvd’s bereid in te stappen.” De box werkt niet bij iedereen afdoende. Voor hen blijft de ‘oude’ cursus beschikbaar.

De gezagvoerder meldt zich. „We vliegen nu op de automatische piloot op een hoogte van iets meer dan 6000 voet.” Een zenuwachtig gelach stijgt op. „Boven Noord-Nederland maken we een bochtje en vliegen we weer terug.” Daniëlle Schipper uit Stiens, bij Leeuwarden, kijkt opgelucht. „Ik woon vlak naast de vliegbasis. ’k Weet precies waar we eventueel een noodlanding kunnen maken.”

Afleiding onderweg is belangrijk, weet Debby Romberg uit Zoetermeer. „Vroeger ging ik altijd breien onderweg. Vervelend, je mag geen breinaalden meer meenemen.”

De Boeing passeert een pluk bewolking. Het toestel schudt onder de turbulentie. Op stoel 24E grijpt Irma Teeuwen uit Uithoorn naar haar maag. „Vliegangst is verschrikkelijk, het heeft je helemaal in z’n greep. Twee weken voor vertrek functioneerde ik altijd al niet meer.” Twee keer heeft ze een vlucht moeten annuleren. Uit pure angst.

Begin 2007 stapt ze naar VALK. „Zwaar, hoor. Na de eerste trainingsdag was ik total loss.” Ze sluit de cursus af met een vluchtje Parijs. „Ik had thuis alle was weggestreken. Als ik het niet overleef, is de was in ieder geval weg, dacht ik. Zo gek kun je denken.”

Na de crash van de Boeing 737 van Turkish Airlines, februari vorig jaar, is ze weer helemaal van de kaart. „Ik dacht: Zó fout kan het dus gaan.” Opnieuw meldt ze zich bij VALK, nu voor een herhalingscursus. Tijdens de afsluitende vlucht vliegen ze recht over de wrakstukken. Ze rilt. „Heftig, hoor.”

Showbink
Schiphol komt in zicht. Piloot Van Tol heeft een verrassing voor zijn passagiers in petto. „We gaan een doorstart maken.” De schrik slaat sommigen om het hart. „Moet dat nu? Gaat-ie de showbink uithangen”, klaagt Teeuwen. „’k Ben net een beetje van m’n angst af.”

Het toestel zakt langzaam, 500 meter… 300 meter…. Opeens geeft de gezagvoerder vol vermogen. De motoren brullen. Een bocht rechts, een bocht links en snel stijgt het toestel weer op. „Wauw, dat hoef ik nooit meer mee te maken.”