In hetzelfde nummer van het lijfblad van de NVVE doet Ans Baars verslag van een ”Lagerhuisdebat” op een congres van christenartsen. Erg begrepen zal ze zich niet gevoeld hebben. Ze hoopt dan ook van harte dat „deze gedreven jonge mensen de doodswens van hun patiënten ook los kunnen en durven zien van hun eigen opvatting en dat ze straks patiënten helpen een andersdenkende arts te zoeken.”

Zo, steek die maar in je zak, dacht ik. Twee gestes die me aan het denken zetten. Ik moet dus écht leren luisteren. En ik moet enige distantie betrachten richting eigen opvattingen. In het belang van een beter verstaan van de doodswens van een ander.

Eenzame weduwe
Met het eerste ben ik aan de slag gegaan. Want inderdaad, luisteren doen we al gauw te weinig. Terwijl juist luisteren doet begrijpen. Het opent de deur tot écht contact. Heel wat ouderen lieten in hun hart kijken over hoe het is met een leven achter je en de dood vlakbij. Gelatenheid, tevreden over wat er was, een kwinkslag, wegstoppen van wat dreigt; zelfs in de beperking van één gesprek buitelden verschillende emoties over elkaar heen. Het leven is immers niet te vatten in een enkel woord!

Echt klaar met leven waren de meesten niet. Behalve die ene mevrouw. Een paar jaar weduwe, dag in dag uit te kampen met moeilijk te behandelen pijn in haar rechterbeen en -behalve een dochter- niemand die naar haar omkeek. Zíj had er genoeg van. Ik duidde het als een depressie. Zij niet. Want: „Dokter, zeg zelf, het leven doet er niet meer toe. M’n man weg, tussen vier muren en een last voor m’n dochter… Het leven is klaar!” Het was stil en het bleef stil… Ze had me. Het raakte me. Inderdaad, écht luisteren doet invoelen, doet begrijpen.

Heeft Marten Toonder dan toch gelijk? Zeker toen deze weduwe drie weken later een overdosis slaaptabletten innam, kwam die vraag ongezouten op me af. Moet ik een volgende keer de raad van Ans Baars opvolgen: een stapje terugdoen en ”stervenshulp” inschakelen?

Goddelijk genoeg
Ik wil er niet aan! Distantie ten aanzien van de eigen mores is in dezen niet te verkopen. Niet omdat het de mijne zijn. Wel omdat hier fundamentele christelijke noties in het geding zijn. Beginselvastheid impliceert immers bijbelvastheid. En dat Woord spreekt uitentreuren over de dood: als werkelijkheid, als straf, als doorgang tot het eeuwige, als…

Maar ook over klaar zijn met het leven. Davids gebeden namen een einde. Jakob gaf de geest toen hij klaar was met zijn laatste woorden. En Paulus, de zendingspionier, zegt -reeds voor de tijd van zijn dood- zijn loop te hebben geëindigd. Hij roemt de Rechter, Die hem de overwinningskroon zal omhangen. Hij weet zich bewaard tot Zijn hemels Koninkrijk. Is dit geen weergaloos getuigenis van het menselijk genoeg? Een menselijk genoeg gedragen door het goddelijk genoeg? Hét antwoord op de pil van Drion? Dé remedie voor mijn patiënt?

Welzeker!

Maar laten we niet vergeten dat dít genoeg enkel is weggelegd voor vreemdelingen op aarde, wier wandel in de hemelen is. Een gelovend leven, getoond uit de werken, heenwijzend naar het offer dat ’genoeg’ was. Om jaloers op te worden!

Drs. A. van Wolfswinkel, huisarts en actief binnen de pro-lifeorganisatie Schuilplaats-jongeren.