Overlevende staat in de kou
Hoe belangrijk de Holocaust ook is voor het collectieve geheugen van Israël, het vertaalt zich niet in de zorg voor overlevenden van de massamoord onder de nazi’s. Tot voor kort stonden ze in Israël, met hun trauma’s van destijds, in de kou. Soms zelfs letterlijk.
In het afgelopen jaar is de economische situatie van Holocaustoverlevenden in Israël iets verbeterd. „Er zijn geen Holocaustoverlevenden meer zonder een dak boven het hoofd of die honger hebben. De situatie was zestien maanden geleden echter nog totaal anders.”Dat zegt Ze’ev Factor, voorzitter van de Stichting voor de Belangenbehartiging van Holocaustslachtoffers in Israël. Factor weet waarover hij praat: hij is zelf overlevende van het kamp Auschwitz-Birkenau.
De recente verbetering in de situatie van de Joodse overlevenden van de naziterreur is te danken aan het feit dat de Holocaustoverlevenden zich hebben verenigd, denkt Factor. Daardoor hebben ze hun protesten over hun armoede kunnen laten horen in de Israëlische massamedia.
De gevolgen zijn tastbaar: de tegemoetkoming voor sociale verzekeringen zijn omhooggegaan voor alle ouderen, dus ook voor de overlevenden. Bovendien verstrekt de regering hogere uitkeringen.
Het is volgens Factor een vraag hoeveel overlevenden van de Holocaust er wereldwijd precies zijn. In Israël zijn er in elk geval meer dan 80.000 mensen die zich tijdens de oorlog in kampen, getto’s of op onderduikadressen bevonden. „Ze zijn er op een of andere manier in geslaagd te overleven en door deze verschrikkelijke tijd heen te komen.”
Bovendien zijn er 170.000 Joden die de oorlog hebben meegemaakt, recentelijk uit de voormalige Sovjet-Unie geëmigreerd. Zij leefden in gebieden die door het Duitse leger werden bezet of ze zijn erin geslaagd naar het oosten te vluchten. Factor: „Hoewel het lukte om uit de handen van de Duitsers te blijven, worden zij ook als slachtoffers van de Holocaust beschouwd.”
Er moet nog veel worden gedaan om de situatie van de overlevenden verder te verbeteren. Het ziekenfondssysteem in Israël zorgt weliswaar voor gratis consultatie bij artsen en kosteloze medische testen, maar voor medicijnen moet een eigen bijdrage worden neergeteld. De kosten daarvan kunnen hoog oplopen voor mensen met een kleine uitkering. „De stichting die ik leid doet haar uiterste best deze mensen te helpen.”
Zie ook het persoonlijke verhaal van Ze’ev Factor
