„Hard terreurbeleid kan radicalen opjagen”
Als autoriteiten met veel publiek machtsvertoon op terroristen jagen, kan dat juist zorgen voor nog meer extremisme en geweld.
Dat stelt historica dr. Beatrice de Graaf in haar donderdag gepresenteerde boek ”Theater van de angst” (uitg. Boom). Ze onderzocht hoe autoriteiten in Nederland, West-Duitsland, Italië en Amerika in de jaren zeventig reageeerden op terreurgeweld.Als overheden „zwaar” inzetten op terreurbestrijding, neemt daarna ook het terroristisch geweld toe, concludeert De Graaf, verbonden aan het Centrum voor Terrorisme en Contraterrorisme (CTC) van de Universiteit Leiden. „Het mobiliseren van de bevolking en het uitvoeren van allerlei zichtbare antiterreurmaatregelen (zoals publiek afkondigen van wetten, politiegeweld, grootschalige controles op straat, krijgshaftige uitspraken van ministers) heeft soms expliciet ongewenste uitkomsten tot gevolg.” Ze wijst erop dat terroristen angst en onrust in de samenleving beogen.
Het huidige terreurbeleid, gericht op moslimextremisten, is „veel harder en onverzoenlijker” dan het antiterrorismebeleid in de jaren zeventig, stelt De Graaf. „De gehele moslimbevolking wordt in verband gebracht met bedreigingen.”
Ze bepleit „bestuurlijke nuchterheid en terughoudendheid”. Zo kan „het theater van de angst worden teruggebracht tot de juiste proporties.”
Anders dan in landen als Italië en Duitsland werkte Nederland in de jaren zeventig vooral in stilte aan een antiterreurbeleid, stelt De Graaf. Toen speelden met name de Molukse gijzelingsacties, waarbij verscheidene doden vielen. „De dreiging van terroristisch of politiek geweld was geen inzet van partijpolitieke campagnes. Dreiging werd beperkt omschreven. Verijdelde aanslagen werden niet onthuld. De toon bleef zakelijk. Er kwamen weinig ‘legendes’ in omloop die radicalisering konden aanwakkeren.”
De historica stelt daarentegen wel dat juist het spectaculaire en gewelddadige overheidsingrijpen (met hulp van speciale eenheden) bij de treinkaping bij De Punt in 1977 het einde inluidde van het Molukse geweld in Nederland.