Davids verguisd en verdedigd
De Kamer spreekt dinsdag rond het avondeten met de commissie-Davids. Die werd een jaar geleden door links nog verguisd, maar vorige week fel verdedigd tegenover premier Balkenende.
De oplettende waarnemers aan het Binnenhof wreven hun ogen vorige week waarschijnlijk eens flink uit. Zagen zij het nu goed? Trad SP-fractievoorzitter Kant daar tegenover de premier in het krijt om het op te nemen voor de commissie-Davids?Inderdaad, het was Kant die de eerste reactie van Balkenende dinsdag op het rapport van de „onafhankelijke” commissie „arrogant en onbestaanbaar” noemde. Dezelfde Kant die de commissie bij het debat over haar instelling nog een „old boys network” noemde. Niet zwaar genoeg ook. Nee, er moest een parlementaire enquête komen.
Aan de zijde van Kant trok ook GroenLinksleider Halsema tegen Balkenende ten strijde. „De commissie heeft het volgens de premier op alle fronten mis, behalve als hij zich in het gelijk gesteld voelt”, twitterde ze.
Halsema zag er vorig jaar echter nog geen been in de commissie al bij haar aantreden af te branden. „Een politieke commissie”, zei ze smalend. Niet om waarheidsvinding was het haar toen te doen, nee, om het hoofd van de premier. „Balkenende is als de kalkoen die op het menu staat voor het kerstdiner”, stelde de fractievoorzitter van GroenLinks destijds.
D66-leider Pechtold voegde zich vorige week ook in het koor van beide linkse dames. De instelling van de commissie noemde hij in februari vorig jaar zelf nog „onzedelijk”, maar toen de premier dinsdag met een weerwoord kwam, vond hij dat „echt verbijsterend.”
Opmerkelijk was vorige week eveneens dat Pechtold op basis van het rapport Balkenende wel kritiseerde wegens zijn gebrek aan regie in het Irakdossier, maar dat hij over een andere conclusie van Davids niet of nauwelijks repte. De commissie had na grondig onderzoek vastgesteld dat er geen bewijzen zijn voor militaire betrokkenheid van Nederland bij de (voorbereiding van de) inval in Irak.
Geen woord van Pechtold. Dat was in de afgelopen jaren wel anders als het radioprogramma Argos met ‘onthullingen’ kwam waaruit zou blijken dat Nederlandse militairen wel hadden meegevochten in Irak. Zo’n uitzending was meteen aanleiding voor weer een serie Kamervragen uit Pechtolds koker.
De VVD-fractie had vorig jaar al laten zien dat de wind plotseling uit een andere hoek kan gaan waaien. Noemde de partij een onderzoek naar de Irakinval daarvoor „bezigheidstherapie”, bij de instelling van de commissie-Davids pleitte de fractie voor een parlementaire enquête.
Dat geluid was vorige week weer helemaal weggestorven. Fractievoorzitter Rutte repte er totaal niet meer over. De liberalen –als regeringspartij medeverantwoordelijk voor het besluit in 2003 om de Irakoorlog politiek te steunen– waren dolblij dat Balkenende met een pittige verklaring de aandacht naar zich toe wist te trekken en van hen af te leiden.
Het was overigens niet alleen de oppositie die vorige week een opvallende rol speelde. Regeringspartij PvdA wist ook een hoofdrol voor zich op te eisen.
De eerste reactie van Balkenende op het rapport-Davids riep het beeld op dat hij het naar de prullenbak verwees, aldus PvdA-fractievoorzitter Hamer in het Kamerdebat van woensdag. Hoe had de premier het bestaan om de conclusies van de commissie over het volkenrechtelijk mandaat voor de oorlog weg te zetten als „ook maar een mening?”
Wie alle teksten van Balkenende over het rapport nauwgezet bestudeert, komt die passage echter nergens zo tegen.
Zou de PvdA het vuurtje extra hebben willen opstoken door de minister-president bewust fout te citeren? Om hem, indien mogelijk, politieke schade toe te brengen? Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht is dat niet uitgesloten.
Commissievoorzitter Davids ziet ze dinsdagavond allemaal voor zich: Kant, Halsema, Pechtold, Rutte en Hamer. Wat zal de oud-president van de Hoge Raad der Nederlanden dan denken?
Misschien herinnert hij zich wat SGP’er Van der Staaij donderdagavond op een verkiezingsbijeenkomst van zijn partij zei over de kakofonie aan geluiden vanuit oppositie, coalitie en kabinet: „Ieder heeft zijn eigen verhaal. Maar ál die verhalen leveren bij elkaar opgeteld bij de burgers een negatief eindsaldo op. Dát zouden we ons allemaal moeten aantrekken! Want als we dat níét doen, dan betalen we daar allemaal vroeg of laat de rekening voor. Niet in euro’s of stemmen, maar in afnemend gezag voor en vertrouwen in het democratisch bestuur.”
