Spoorbeheerder ProRail krijgt daarmee in 2003 in totaal 851 miljoen euro tot zijn beschikking voor onderhoud en vernieuwing van de spoorinfrastructuur. Dat is volgens het onderhoudsbedrijf 57 miljoen euro te weinig om het huidige kwaliteitsniveau van het spoor te handhaven. Het lijkt daardoor onontkoombaar dat reizigers te maken krijgen met meer vertragingen door storingen aan het spoorsysteem, aldus ProRail vrijdag in een reactie op het kabinetsbesluit.

In een brief aan de Tweede Kamer legt minister De Boer van Verkeer uit dat de kwaliteit van de rails de afgelopen twee jaar plotseling schrikbarend snel is teruggelopen. Met het extra geld kan spoorbeheerder ProRail dit jaar voorkomen dat onveilige situaties ontstaan.

De noodgreep van het kabinet betekent dat er dit jaar geen geld is voor het vierde perron in Arnhem en de nieuwe stations Tilburg Reeshof en Almere Oostvaarder. Ook veel spoorprojecten in de provincie Utrecht gaan voorlopig niet door. Het kabinet haalt zelfs geld weg bij de nieuwe Hanzelijn (Zwolle-Lelystad), waarvoor de Kamer onlangs juist extra geld vrijspeelde.

De Boer heeft de afgelopen maanden twee onderzoeken laten uitvoeren naar het achterstallig railonderhoud. De LPF-bewindsman schrok erg toen bleek dat het aantal gebreken de afgelopen twee jaar is vertienvoudigd. Het spoor vertoonde vorig jaar meer dan duizend haarscheurtjes, tegen dertig in 1990.

Het is onduidelijk hoe het spoor in korte tijd zo heeft kunnen verpauperen. Ouderdom lijkt niet de oorzaak, want ook relatief nieuwe rails vertoont meer gebreken. Wel is duidelijk dat rails heeft te lijden van treinen met ’vierkante wielen’. Deze wielslijtage treedt echter niet alleen op bij bladeren op de rails, maar kan ook juist het gevolg zijn van het rijden over slecht spoor. Een nadere analyse van ProRail en NS moet hier meer licht op werpen, waarbij ook wordt gekeken naar de invloed van zware goederentreinen.

De spoorbeheerder zag de problemen op het spoor de laatste tijd op zich afkomen en vroeg onlangs om 200 miljoen extra voor dit jaar. Daarop liet De Boer de onderzoeken uitvoeren, waarvan de tweede net klaar is. Op basis van de rapporten heeft het kabinet besloten dat er inderdaad meer geld nodig is. De ministers komen echter niet met al het gevraagde geld over de brug. Voor het terugdringen van het aantal verstoringen is bijvoorbeeld geen geld.

De huidige noodmaatregelen zijn dan ook vooral lapwerk. De volgende kabinetten moeten tot 2010 zeker nog 1 miljard ophoesten om te voorkomen dat reizen met de trein in de toekomst gevaarlijk wordt. Om het spoor op te kalefateren en geschikt te maken voor nog meer treinverkeer moet minstens het dubbele bedrag gevonden worden. Ook moet ProRail professioneler gaan werken, zodat de organisatie in de toekomst minder achter de feiten aanloopt.