Cao-jaar ’09 moeizaam verlopen
Het cao-jaar 2009 is uiterst moeizaam verlopen. Maar het was door de economische crisis ook een heel bijzonder jaar.
Werden eind 2008 nog loonsverhogingen van 3,5 procent afgesproken aan de cao-tafel, in de loop van 2009 zakte dat tot onder de 1,5 procent, bleek maandag uit de evaluatie van werkgeversvereniging AWVN.De economische veranderingen waren zo groot dat voor het eerst in de geschiedenis halverwege het cao-seizoen de spelregels werden gewijzigd, zegt de AWVN die betrokken is bij ruim 500 cao’s in Nederland. In het najaar van 2008 kwamen kabinet, werkgevers en vakbeweging nog overeen dat de maximale looneis van de vakbonden in 2009 3,5 procent zou zijn. Nog geen halfjaar later maakten zij in het voorjaarsoverleg de nieuwe afspraak dat de loonstijging beperkt zou blijven tot de inflatie, die dit jaar uitkomt op 1,25 procent.
Ondanks het moeizame overleg zijn dit jaar 385 cao’s voor in totaal 2,3 miljoen werknemers afgesloten. De lonen stegen daarin gemiddeld 1,7 procent op jaarbasis. Per maand is volgens AWVN een duidelijk dalende trend te zien. In het eerste kwartaal van 2009 lag de loonstijging nog op gemiddeld 2,3 procent, in het laatste kwartaal op 1,05 procent. Ruim 150 cao-onderhandelingen lopen nog.
Maar cao-overleg gaat over veel meer dan alleen de lonen. Dit jaar zijn er opvallend meer afspraken gemaakt over scholing, aldus AWVN. En vooral na het sociaal akkoord van maart zijn in veel cao’s afspraken gemaakt over jongeren, wajongers en werklozen. Zo gaan bijvoorbeeld Corus en Achmea jonggehandicapten werkervaringsplaatsen aanbieden.
Bijna een op de drie dit jaar afgesloten cao’s besteedt aandacht aan „levensfasebewuster werken”, blijkt uit de evaluatie van AWVN. Dat is wel wat minder dan in 2008, maar de werkgeversvereniging verwacht dat dit, ook gezien de verhoging van de aow-leeftijd van 65 naar 67, komend jaar meer aandacht krijgt. In veel gevallen is alleen nog maar vastgelegd dat erop gestudeerd wordt, maar de ziekenhuis-cao bevat concrete afspraken.
Ziekenhuispersoneel krijgt een „persoonlijk levensfasebudget” (plb). Dat is een alternatief voor het huidige systeem van rechten die aan leeftijd zijn gebonden. Zo komen met het plb regelingen zoals extra vrije dagen voor ouderen te vervallen. Het budget kunnen mensen gebruiken voor ouderschapsverlof of extra studietijd. Zij kunnen er ook voor kiezen regelmatig extra vakantie op te nemen of aan het einde van de carrière minder te werken.
