De oogst voor komend jaar bestaat uit enkele tientallen nieuwe dagboeken voor grofweg twee doelgroepen: jongeren en volwassenen. Los hiervan zijn eerdere uitgaven uiteraard ook nog prima bruikbaar, ook de ”Honingdroppels” van Groen en de dagboekkalender van De Banier – wie de afgedrukte zon- en maanstanden tenminste laat voor wat ze zijn.De trend om oudvaders in dagboekvorm aan te bieden lijkt iets af te nemen. Een aantal jaren was het mode om preken of zelfs standaardwerken van oude theologen te ‘verknippen’ en te bewerken tot dagboekstukjes. De gedachte was dat de veelgeprezen, maar weinig gelezen oudvaders zo een nieuw lezerspubliek zouden kunnen aanspreken. Op die manier werden bijvoorbeeld Ambrosius’ ”Zien op Jezus” en de ”Redelijke Godsdienst” van Wilhelmus a Brakel in dagboekvorm uitgegeven.

Voor 2010 is, als vierde deel in de serie ”Gereformeerde theologen”, ”Het gekrookte riet” van Bernardus Smijtegelt omgesmeed tot bij deze tijd passende passages (Groen, Heerenveen, € 24,95). „De twee originele delen omspannen samen meer dan 1200 gedrukte bladzijden”, licht samensteller J. M. Vermeulen in een verantwoording toe. „Dit werk is voor de doorsneekerkganger al jaren een gesloten boek. Het wordt hier en daar nog gebruikt als pronkstuk in de boekenkast en als naslagwerk. (…) Hierdoor dreigt een meesterwerk, een schat aan gereformeerde waarheden, verloren te gaan.”

”Twee boeken Gods” is samengesteld uit verschillende geschriften van oudvaders – onder anderen Hellenbroek, Philpot, Smijtegelt, Van der Groe, Kershaw, Watson, D’Outrein, Tuinman en Beukelman. De titel verwijst naar het feit dat God in de natuur de dingen zo heeft geschapen dat ze geestelijk overgebracht en toegepast kunnen worden. De natuur is, net als de Bijbel, één groot boek, met talloze bladen die heilzaam onderwijs, nuttige opwekkingen en welgemeende vermaningen bevatten. De samensteller is K. Hageman. (Gebr. Koster, Barneveld, € 24,90).

Van een andere orde is ”Geloven en belijden” van ds. W. Harinck, predikant van de Gereformeerde Gemeenten. Hij schreef een dagboek over de Nederlandse Geloofsbelijdenis (De Banier, Apeldoorn, € 15,90). De auteur behandelt elke dag een zin of zinsnede uit de belijdenis. Hij geeft een toelichting op de tekst en past de inhoud toe op het leven van de lezer.

Vrouwen

Wat verder in het aanbod opvalt is dat er nauwelijks dagboeken meer verschijnen voor een specifieke doelgroep, zoals vrouwen, zieken, leraren of gevangenen. Wel geeft uitgeverij Yes! uit Zoetermeer een tienerdagboek uit dat zich speciaal richt op vmbo-leerlingen (”Duidelijk God”, € 19,90). Voor heel jonge kinderen (vanaf 4 jaar) is er ”Zelfs vindt de mus” van Ada Schouten-Verrips (De Banier, € 11,90, na 31 december € 14,90). Het dagboek ”Vrouwen uit de Bijbel” zal vermoedelijk vooral vrouwen aanspreken. De dagboekstukjes zijn samengesteld aan de hand van de Bijbelverklaring van Matthew Henry en zijn pastoraal getoonzet (De Banier, € 15,90.)

Opmerkelijk is wel dat de dagboeken voor volwassenen in vrijwel alle gevallen zijn in te delen naar kerkelijke kleur. Interkerkelijk van samenstelling zijn eigenlijk alleen ”Honingdroppels” en de dagboekkalender van De Banier.

Thematisch

Sommige dagboeken zijn thematisch van opzet. ”Zingen van Hem”, onder redactie van ds. J. Joppe en ds. P. Vernooij, behandelt het leven van David en de manier waarop hij daar in de Psalmen over zong. Het dagboek is uitgegeven in samenwerking met de Bond van Hervormde Zondagsscholen op Gereformeerde Grondslag en is het tweede deel in de serie ”Aan Zijn hand”. Het is bedoeld voor kinderen vanaf 8 jaar (Den Hertog, Houten € 11,90).

In ”Hoor… een lied!” van Jacomine van Weelden (red.) staat elke maand een thema centraal dat te maken heeft met muziek. Bijvoorbeeld ”Muziek in de tempel” en ”Lofzangen en Hooglied”. Geschikt voor kinderen vanaf ongeveer groep 4. (De Banier, € 13,95.)

Ook ”Gods levende Woord” van de Britse theoloog en voorganger in de pinksterbeweging Derek Princ zou thematisch (bijna programmatisch) genoemd kunnen worden. Het dagboek is samengesteld uit het Bijbelonderwijs dat Prince (1915-2003) gaf, waarbij de nadruk ligt op het levensveranderende karakter van Gods Woord (DPM Nederland, Winterswijk, € 22,50).

In ”Het Licht schijnt in de duisternis”, onder redactie van ds. L. W. Ch. Ruijgrok, (Den Hertog, € 17,90) wordt iedere maand een thema uit een van de evangeliën behandeld, zoals het werk van de Heilige Geest en het bidden. Deze thema’s worden deels belicht vanuit het Oude Testament. De auteurs zijn predikant van de Hersteld Hervormde Kerk.

Andere dagboeken bestrijken de breedte van de Bijbel, zoals ”Verzamelde aren”, een dagboek onder redactie van ds. Tj. de Jong, hersteld hervormd emeritus predikant (Den Hertog, € 12,50). ”Varen op Bijbels kompas”, samengesteld door ds. H. Visser, vestigt heel bewust de aandacht op de hoofdlijnen van elk afzonderlijk Bijbelboek. „Het blijkt soms dat over het algemeen het peil van de Bijbelkennis onder de huidige christelijke generatie, op zijn zachtst gezegd, nogal iets te wensen overlaat”, schrijft ds. Visser in zijn woord vooraf. „De medewerkers aan dit dagboek hebben ter bevordering van die geloofskennis voornamelijk het accent gelegd op het objectieve element in de uitleg en bewust minder aandacht besteed aan het meditatieve karakter. Het is er ons om te doen te ‘verstaan wat u leest’.” De auteurs zijn hervormd (emeritus) predikant binnen de Protestantse Kerk in Nederland. (Den Hertog, € 25,90.)

Vervolgverhaal

De christelijke gereformeerde emeritus hoogleraar dr. W. H. Velema snijdt in ”Licht op de Schrift” (Groen, Heerenveen, € 24,50) uiteenlopende thema’s aan, die niet aan een bepaalde maand worden verbonden. Hij mediteert onder meer over gelijkenissen, over Bijbellezen, over schuld belijden en over zorg voor de naaste.

De dagboekkalender van De Banier heeft globaal dezelfde opzet heeft als ”Honingdroppels” van uitgeverij Groen: De voorkant van elk kalenderblad bestaat uit een overdenking naar aanleiding van een Bijbeltekst. Bij iedere dag worden de bijbehorende zon- en maanstanden vermeld. De achterpagina’s bevatten een (vervolg)verhaal of gedicht.

De dagboekkalender van De Banier is inmiddels uitverkocht. Wel is de groteletterversie nog verkrijgbaar, voor € 13,95.

”Goede moed” is een dagkalender geschreven door christelijke gereformeerde predikanten (Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, € 7,70).

Ten slotte een heel opmerkelijke nieuwkomer: ”Leer mij van dag tot dag”, een dagboek van Bijbelse gedichten samengesteld door dr. H. Florijn. In plaats van een meditatief gedeelte is bij de dagelijkse Bijbeltekst een gedicht afgedrukt, bijvoorbeeld van Revius, Lodenstein, Luiken en Sluiter en van een minder bekende dichter uit de zestiende, zeventiende of achttiende eeuw. Dagboek én bloemlezing. (De Groot Goudriaan, Kampen, € 24,90.)