Doe een willekeurige stad in een dag. Dan doe je bijna elke willekeurige stad tekort. Maar soms is het even niet anders. Op de terugweg vanuit de Zweedse landstreek Dalarna –ruwweg halverwege het immense land gelegen– is er één dag beschikbaar. De nacht is gereserveerd in ”Quality Hotel 11” in de wijk Eriksberg op de noordelijke havenkade. Dat is dan ook meteen wel een van de fraaiste slaapplekken: het prachtigste design verpakt in een voormalige hal van een scheepswerf. Met geconserveerde takelwerktuigen aan de zoldering van het binnenplein.Aan de overkant meren om en om de Stena Scandinavica en de Stena Germanica af: de zusterschepen die dagelijks de verbinding tussen Kiel (Noord-Duitsland) en Zwedens tweede stad onderhouden. Zes uur ’s avonds weg uit Kiel, negen uur ’s ochtends in Göteborg. Waar de retourvaart aan het einde van de middag aanvangt. De scheepsschoorsteen gaat trouwens maar nét onder het hoogste punt van het brugdek in de Alvsborgsbron door. Daar moet de tekenaar het scheepsontwerp op hebben afgestemd.

Geen vrachtwagen gaat in Göteborg van boord zonder dat de chauffeur eerst in een pijpje heeft geblazen: want dit is Zweden. Schoon, praktisch ingericht en strak gereglementeerd. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? „Jij een paar biertjes te veel op? Zet je truck daar maar neer. Jazeker, voor 24 uur.”

Veerstoep
Vóór het hotel in Eriksberg ligt een veerstoep, voor de leukste tak van openbaar vervoer: over water. De bootjes van maatschappij ”Västtrafik” hebben het heen en weer, zoals dat rechtgeaarde pontjes betaamt. Op de minuut nauwkeurig, binnen een fijnmazige dienstregeling. Woningen, universiteitsgebouwen, bedrijfspanden: beide rivieroevers zijn creatief bebouwd, voldoende klandizie is er dus de hele dag door.

Klippan-Eriksberg-Slottsberget-Lindholmspiren-Rosenlund-Lilla Bommen: blijf je aan boord tot die laatste halte op de zuidoever, dan sta je bij de jachthaven naast de beroemde Göteborgs Operan (opera van Göteborg), door z’n bijzondere architectuur in fraaie harmonie met de schepen en het water dat de stad ooit z’n plek wees. Want Göteborgs relatie met de zee was de reden van zijn ontstaan, schrijft een geschiedvorser.

Onstabiele kleigrond
Gids Lena van rondvaartmaatschappij Paddan –met grachtenboten, ultraplat gebouwd om onder de lage bruggen door te kunnen varen– steekt een geïnspireerd verhaal af. Hulde daarvoor, ze zal het later die dag nog vele keren doen. Nederlandse ingenieurs die de stad in 1621 bouwden voor koning Gustav Adolf II, wisten terdege hoe ze te werk moesten gaan op de onstabiele ondergrond van klei bij de riviermond. „Geen gebouwen van meer dan twee of drie verdiepingen”, was hun advies en dat leek de koning redelijk.

Lena onderbreekt haar verhandeling: het gezelschap moet knielen tussen de banken om het hoofd niet te stoten aan een van de vele bruggen over een van de grachten. Hoe Nederlandse bouwers een stempel drukten… Ook hier is een deel van de grachten inmiddels gedempt. De ingescheepte schoolklas van zevenjarigen vindt het prachtig, al ontgaat de kindjes in zwemvest de portée van Lena’s uitleg. De haven van Göteborg is de grootste van Scandinavië en verwerkt een derde van de internationale handel van Zweden. De maritieme traditie gaat niet alleen ver terug, maar is ook veelkleurig. Uitgaande lading bestond vaak uit mensen: voor bijna 1 miljoen Zweedse landverhuizers (naar Amerika) was Göteborg het laatste stukje vaderland dat snel uit zicht verdween. Decennia later brachten luxe lijnschepen van de Swedish American Line gefortuneerde Amerikaanse toeristen en wat Zweedse spijtoptanten weerom. Lena vertelt dat op dit moment de vele veerboten jaarlijks 4 miljoen passagiers naar Göteborg brengen: vooral Denen, Duitsers, Engelsen en Nederlanders.

Göteborg Pas
Lenen Scandinavische steden als Kopenhagen, Stockholm en Helsinki zich goed voor een stedentrip: Göteborg past naadloos in dat rijtje. ”Het westen is het beste”, roemt een brochuretekst. Muziek, gastronomie, cultuur en fraaie winkels, dat alles op loop-, tram-, of pontjesafstand.

Wie Göteborg in een dag doet, doet Göteborg schromelijk tekort. De Göteborg Pas geldt 48 uur en voorziet in openbaar vervoer, gratis parkeren op gemeentelijke P-terreinen en toegang tot veel attracties. Je moet wel erg blasé zijn als je niet twee afleveringen van de ”Göteborgs Passet” zinvol zou weten uit te buiten.

goteborg.com, stenaline.com, hotel11.se, visitsweden.com tel. 0294-432580.