Ze was 16 toen ze in „jeugdige overmoed” de leiding van het Seba-jeugdkoor in Krimpen aan den IJssel op zich nam. „Ik was er zelf net af. Het koor dreigde opgeheven te worden. Toen dacht ik: Misschien kan ik dat wel.”Momenteel heeft de dirigente uit Ouderkerk aan den IJssel kinder- en meisjeskoren in Alblasserdam (Blijde Klanken) en Krimpen aan den IJssel (Hadassah en Seba). In Veenendaal start binnenkort een afdeling van meisjeskoor Hadassah. Ook is Kalkman dirigente van een jongerenkoor dat in juli een concertreis naar Canada gaat maken. Overigens legt ze per 1 januari het stokje bij het Seba-jeugdkoor en -meisjeskoor neer.

Het dirigeren is een stukje van haar leven geworden, zegt Kalkman, moeder van drie kinderen en parttime werkzaam als doktersassistente. „Meestal heb ik zo’n vier of vijf koren per week.”

Hoe hebt u het vak geleerd?

„Toen ik in 1984 bij Seba begon, heb ik aan de Open Universiteit in Rotterdam een cursus koorscholing en -directie gedaan. Maar bij kinderkoren ben je eigenlijk meer bezig met mimiek dan met slagtechniek. Een opleiding heb je voor het kinderkoor niet echt nodig. Je moet vooral met kinderen om kunnen gaan en je kunnen verplaatsen in hun belevingswereld. Ik leg bijvoorbeeld altijd heel goed uit wat we aan het zingen zijn. Verder doe je heel veel met gebarentaal.”

Wat boeit u in het werken met kinderen?

„De gedrevenheid van kinderen. Die mis ik vaak bij volwassenen in een gemengd koor. Die komen vaak toch meer voor de gezelligheid. Kinderen zijn zo enthousiast als ze zingen. Daar probeer ik op een speelse manier bij aan te haken. Natuurlijk ben je niet continu strak aan het studeren. Maar je kunt heel hard werken met kinderen zonder dat ze daar zelf erg in hebben. Daarbij heeft de eenstemmige zuivere kinderzang mijn voorkeur. Ik doe wel eens iets tweestemmigs. Maar kinderen hebben toch gauw angst als ze op het podium staan, waardoor het geheel gauw onzuiver wordt.”

Waarom bent u begonnen met het concept meisjeskoor?

„Dat kwam toen er meisjes van het Seba-jeugdkoor verdwenen voor wie eigenlijk niets was. Toen ben ik apart met hen gaan oefenen. We gingen moeilijkere muziek van bijvoorbeeld John Rutter of Johan Bredewout zingen, vaak driestemmig. En dan is ademhalingstechniek wél heel belangrijk. Meisjeskoren zijn er heel weinig in Nederland. Zelf vind ik de klank zó homogeen, zuiver, fris. Vergelijkbaar met jongenskoren.”

Een jongenskoor hebt u nooit gehad?

„Ik voel me daarvoor niet capabel. Een dergelijk koor is zo specialistisch. Daarvoor moet je goed opgeleid zijn. En je moet met jongens veel vaker repeteren. Daar zou heel veel tijd in gaan zitten.”

U werkt vaak met grote samengestelde koren.

„Dat is eigenlijk iets van de laatste anderhalf jaar. Eerder was ik daar nooit zo mee bezig. Zoiets komt op je pad. Op zeker moment heb je 170 jongeren voor je neus, en kun je niet meer terug. Dan is het de ultieme uitdaging om het net zo te laten klinken als met een groep van vijftig!”

Is groter altijd mooier?

„Pertinent niet. Het massale gaat wel eens ten koste van de kwaliteit. Aan ademhalingstechniek kom je bijvoorbeeld minder toe. Iets dergelijks speelt met projectkoren. Mensen vinden het leuk om zich daarvoor in te schrijven en bijvoorbeeld een vakantiereis te combineren met het zingen in een koor. Het ís ook leuk om reizen te maken met koren. Maar toch werk ik liever met een permanent koor.”

Ter gelegenheid van haar jubileum maakte Ria Kalkman in de St.-Michaëlskerk in Oudewater een cd: ”My Tribute”. Aan de opname werkten een aantal koren en elf andere musici mee.

Zaterdag vindt in de Hooglandse Kerk in Leiden een jubileumconcert voor de dirigente plaats. Aan de avond werken het meisjeskoor Hadassah van Kalkman, het christelijk Krimpens Mannenkoor onder leiding van Hans van Blijderveen en negen musici mee. Aanvang 20.00 uur.

Voor Erdee cardhouders zijn er voor het concert in Leiden honderd vrijkaarten t.w.v. € 8.50 beschikbaar. riakalkman.nl., erdeecard.nl.