Naarmate de temperatuur buiten daalt, verliest een normale zomerband zijn eigenschappen op het gebied van grip. Beneden een gemiddelde dagtemperatuur van 7 graden gaat de zomerband meer slippen.Slip is de belangrijkste veroorzaker van slijtage. Als een band grip verliest, gaat dit bovendien ten koste van de wegligging en het remvermogen. Regen, sneeuw en ijzel versterken dit effect exponentieel.

Een winterband kent een andere samenstelling die bij lagere temperaturen veel zachter blijft. Mede daardoor houdt een winterband onder winterse omstandigheden meer grip op de weg dan de zomerse variant.

Dankzij een andere samenstelling van het profiel van de winterband wordt water veel beter afgevoerd. Dit heeft weer een positief effect op het remmen (kortere remweg), de koersvastheid in bochten en het wegrijden op een helling.

Winterbanden beïnvloeden dus de verkeersveiligheid. In Nederland worden daarover geen specifieke statistieken bijgehouden, maar in Duitsland is in drie jaar tijd het aantal gewonden onder winterse omstandigheden met ruim 50 procent gedaald. In Duitsland rijdt inmiddels 90 procent van de auto’s op winterbanden. Nederland steekt daarbij schril af met slechts 10 procent van ons wagenpark.

Fabeltje

Dat winterbanden in Nederland weinig in trek zijn komt door de relatieve onbekendheid van de voordelen van dit product.

Verder denken mensen met een extra set banden veel duurder uit te zijn. Dat laatste is een fabeltje, want als in de winter op winterbanden wordt gereden, gaan de zomerbanden langer mee. Daarmee blijft het bandenaandeel in de totale kilometerkostprijs gelijk. Maar winterbanden, al dan niet met bijbehorende wielen, moeten natuurlijk wel op een gegeven moment worden aangeschaft.

Blokkeren

Dat winterbanden meer geluid zouden maken, is een ander misverstand. Het geluidscomfort van de moderne winterband doet niet onder voor die van een zomerband. Alleen in bochten kan de wintervariant iets hoorbaar zijn, maar dat is alleen maar een geruststelling dat de banden aan het werk zijn.

De ontwikkeling van winterbanden staat niet stil. Nieuw zijn banden die speciaal zijn afgestemd voor gebruik op auto’s met ESP en andere elektronische hulpmiddelen.

„Winterbanden worden vaak getest met 100 procent blokkerende remmen, maar dat is bij ABS en ESP eigenlijk niet relevant”, aldus Wim Brouwer van producent Continental. „Het is belangrijk optimale grip te krijgen net voor het blokkeren van de wielen. We hebben dit bereikt door het profiel van de band aan te passen. Onze nieuwe ContiWinterContact TS 830P is bijvoorbeeld afgestemd op grotere auto’s en ook alleen in grotere maatvoeringen verkrijgbaar.”

Remproef

Wat merkt de gemiddelde consument van het rijden op winterbanden? Een rit op een testbaan overtuigt. Plotseling uitwijken gaat met de winterband onder natte en koude omstandigheden merkbaar beter. Ook als met een snelheid van zo’n 50 km/u een bocht wordt aangesneden, is duidelijk voelbaar dat de auto met zomerbanden begint te glijden en hetzelfde voertuig op winterbanden bestuurbaar en op koers blijft.

Optrekken op een natte helling gaat met winterbanden aanzienlijk beter zonder doorslippen van de wielen. De remproef is het overtuigendst. Op een nat wegdek met 50 km/u bij een temperatuur van 7 graden is de winst 55 centimeter. Onder dezelfde omstandigheden groeit het voordeel bij 80 km/u tot 6 meter. Laat staan wanneer er geremd moet worden op sneeuw bij 70 km/u. De auto staat met winterbanden maar liefst 30 meter eerder stil.

Wanneer deze eigenschappen worden afgezet tegen de initiële kosten van aanschaf, heeft de automobilist al volop voordeel als er ook maar één kleine aanrijding mee wordt voorkomen.

Boodschappen

De Consumentbond vindt echter niet dat winterbanden voor iedereen onmisbaar zijn. „Winterbanden zijn voor mensen die ook wel eens een dagje zonder auto kunnen niet nodig. Zelf ga ik bijvoorbeeld met de tram naar mijn werk en gebruik de auto in het weekend voor de boodschappen”, aldus woordvoerder Barbara den Uil.

„De aanschaf loont wel voor veelrijders die veelvuldig met winterse omstandigheden te maken hebben en voor mensen die op wintersport­vakantie gaan. In veel landen zijn winterbanden onder winterse omstandigheden een verplichting.”

Er bestaat bij veel automobilisten onduidelijkheid over de verplichting in welke landen op winterbanden gereden moet worden. In feite geldt in Italië, Duitsland, Oostenrijk, Finland, Frankrijk, Noorwegen, Zweden en Zwitserland de verplichting om de auto aan te passen aan de weersomstandigheden. Dit geldt ook voor buitenlandse auto’s. Bij een aanrijding waarbij de ander schuldig is, kan het niet rijden op winterbanden tot medeaansprakelijkheid leiden. Bovendien worden boetes opgelegd bij controles die variëren van minimaal 20 euro in Duitsland tot 5000 euro of inbeslagname van de auto in Oostenrijk. Finland is het enige land dat winterbanden verplicht stelt op alle voertuigen van 1 december tot 1 maart, ongeacht de weersomstandigheden.

Als uitgangspunt voor de kostenberekening van winterbanden geldt een middenklasser waarmee de eerste eigenaar 160.000 km rijdt. Gemiddeld gaat een set banden 40.000 km mee. De zomerband is van de maat 205/55H16 en kost 135 euro per stuk, terwijl de winterband 195/65H15 uitkomt op 90 euro per stuk. De genoemde 160.000 km komt neer op twaalf banden. Bij gebruikmaking van alleen zomerbanden levert dat een kostenpost op van 1620 euro. Wordt met deze auto 100.000 km op zomerbanden en 60.000 km op winterbanden gereden, dan komt dit neer op zes zomerbanden (810 euro), een winterset bestaande uit vier winterbanden plus stalen wielen (545 euro) en het in de looptijd vervangen van twee winterbanden (180 euro). De totale kosten bedragen in dit geval 1535 euro. Het verschil is 85 euro in het voordeel van de winterband, los van alle voordelen met betrekking tot de verkeersveiligheid. De kosten voor het wisselen van de banden en eventuele opslag zijn buiten deze berekening gehouden.

Anders dan bij een zomerband verliest een winterband zijn specifieke eigenschappen als de profieldiepte onder de 4 millimeter komt. Geen nood als dit profiel wordt bereikt aan het einde van de winterperiode. De ‘afgesleten’ winterband kan volgens Continental zonder problemen als zomerband worden afgereden. In de zomer slijten ze weliswaar iets sneller, maar de grip en het gedrag op nat wegdek is ruim voldoende om de banden verantwoord af te rijden tot de wettelijk minimale profieldiepte van 1,6 mm.