”Geef ons heden ons dagelijks brood” is een bede die voor meer dan 1 miljard mensen niet opgaat. En dat terwijl er genoeg voedsel in de wereld is.Tijdens de vorige voedseltop in 2002 leden wereldwijd 800 miljoen mensen honger. De politieke leiders beloofden plechtig dit aantal voor 2015 te halveren. Inmiddels kampen volgens de laatste ramingen van de wereldvoedselorganisatie FAO meer dan 1 miljard mensen met honger en ondervoeding. Alleen al in de afgelopen anderhalf jaar zijn er door de gestegen voedselprijzen en de economische crisis 150 miljoen mensen met honger bijgekomen. In diverse landen braken in 2008 voedselrellen uit.

Honger en ondervoeding zijn niet zozeer gevolg van voedselschaarste, maar van gebrek aan koopkracht om het beschikbare voedsel te kopen en van onvoldoende kwaliteit van het voedsel. Driekwart van de mensen die honger lijden, leeft en werkt op het platteland. De opbrengsten van hun werk zijn zo laag dat ze zichzelf en hun kinderen onvoldoende kunnen voeden. De ontwikkelingsachterstand die kinderen hierdoor oplopen schaadt hen voor de rest van hun leven. De meeste menselijke behoeftes verdragen enig uitstel, maar eten is een zaak van leven en dood.

De politieke discussie draait te sterk om de productie van meer voedsel: verhogen van de productiviteit, intensiveren, verbeterd zaaigoed en kunstmest et cetera. Productieverhoging is nodig om de bevolkingsgroei op te vangen. Maar er is voldoende voedsel beschikbaar om de huidige wereldbevolking te voeden. Bovendien draait het voedselvraagstuk voorál om de vraag wie op welke wijze produceert, voor welk doel en met welke kwaliteit.

Vrouwen

Driekwart van de mensen die honger lijden, is zelf boer of landarbeider. De sleutel voor de oplossing van het voedselprobleem en ondervoeding ligt dan ook bij investeren in de productiecapaciteit van kleine boeren en landarbeiders en meer aandacht voor de bereiding en het gebruik van voedsel binnen het huishouden, in het bijzonder de rol die vrouwen daarbij spelen.

Op deze manier kunnen ze zichzelf en lokale markten van goed en voldoende voedsel voorzien. De kleine boeren en landarbeiders, die nog altijd 80 procent van het voedsel produceren, weten prima waar de knelpunten en mogelijkheden liggen om beter en meer voedsel te produceren.

Het is hoog tijd dat zij een volwaardige plek aan tafel krijgen in de nationale en internationale politieke, wetenschappelijke en financiële fora waar nu vooral voor en óver hen besloten wordt. Zonder hen ligt de nadruk eenzijdig bij de grootschalige productie voor internationale markten. Er is een omslag nodig in de wijze waarop voedsel geproduceerd wordt, zodat binnen afzienbare tijd iedereen ter wereld zijn dagelijks brood krijgt.

De auteurs zijn respectievelijk beleidsadviseur en specialist voedselzekerheid bij ICCO.