Het wordt tijd om over de brokstukken van de muur in andere zin te spreken. Dat is ook veel vruchtbaarder dan al die nostalgische heroïek van ‘mooimomenttoeristen’. De neergang van communistische regimes in Oost-Europa en de Sovjet-Unie was immers ook een belangrijk leermoment voor al die andere communistische en autoritaire regimes elders op de wereld.De val van de Muur was in die zin een lespakket waaruit die resterende regimes lering hebben getrokken. Zo is van de machthebbers in China bekend dat ze het faillissement van het Oost-Europese en Sovjet-Russische communisme uitentreuren hebben bestudeerd. Een les die zij hebben getrokken, is dat ze nooit ruimte moeten geven aan vrije vakbonden, aan kerken en religieuze bewegingen, omdat dit het einde van hun eenpartijstaat betekent. Een andere is deze: combineer geestelijke en politieke onvrijheid voor onderdanen met de grootst mogelijke economische vrijheid, want niet religie maar materiële welvaart werkt als opium van het volk.

Dat alles betekent voor ons westerlingen dat het zwart-witplaatje van West tegenover Oost, van vrij tegenover onvrij, is veranderd in een grijs beeld, in een verwarrende mix van vrijheid en gevangenschap.

Veel autoritaire regimes hebben naar buiten toe het kleed van de vrijheid aangetrokken omdat daarmee westerse investeerders en exporteurs zijn te paaien en… westerse burgers niet worden wakker geschud. De Ceausescu’s en Brezjnevs van deze tijd is het immers ook niet ontgaan dat westerse burgers liever hun tv-soap volgen of de tijd doden met internetspeeltjes, dan dat ze de wereld afstruinen om hun behoefte aan solidariteit met de verdrukten te bevredigen.

Welnu, deze burgers worden op hun wenken bediend, want het duivelse spel van repressie wordt in veel landen subtiel gespeeld, waardoor westerlingen alle kans krijgen de andere kant op te kijken.

Intussen is er wel degelijk sprake van dat uit de brokstukken van 1989 elders nieuwe muren zijn opgebouwd. Die lopen niet meer dwars door een land, maar bestaan bijvoorbeeld uit gevangenismuren, soms onopvallend midden in een stad. Waarachter „lastige” dissidenten of niet te intimideren christenen zitten opgesloten, terwijl even daarbuiten zakenlieden uit het Westen toasten met hun gastheren, of toeristen lopen te shoppen.

Vooral christenen mogen zich niet laten inpakken door dit subtiele spel van hedendaagse macht­hebbers. Wie wekelijks de gemeenschap der heiligen belijdt, schrijft zichzelf een werkprogram voor. Van gebed en inzet voor onderdrukte broeders en zusters. En zal daarmee niet stoppen voordat hun muur is afgebroken.