De LVT werd in 1984 opgericht en behartigt sindsdien de belangen van dak- en thuislozen (buitenslapers en mensen die een plek in de maatschappelijke opvang hebben). Woensdag houdt de vereniging in Amsterdam een jubileumcongres, waar onder anderen staatssecretaris Bussemaker van VWS het woord voert.De belangrijkste winst in de positie van dak- en thuislozen is volgens LVT-voorzitter Jetty Alberts dat instanties beter naar hen luisteren dan 25 jaar geleden. De vereniging heeft er volgens haar aan bijgedragen „dat daklozen op een menselijker manier worden benaderd.”

Naar daklozen dient even goed te worden geluisterd als naar ieder ander, stelt Alberts. „Zij hebben ook hun wensen en verlangens. Het gaat niet om het afvalputje van de samenleving, maar om mensen die om allerlei redenen, soms gewoon domme pech, op straat zijn beland.

Dakloosheid kan iedereen overkomen. Neem de advocaat die op een ochtend naar zijn werk ging en even later hoorde dat zijn vrouw en twee kinderen waren verongelukt. Hij raakte psychisch in de problemen, gaf overal de brui aan en ging zwerven.”

Waar wringt de zorg voor dak- en thuislozen?

„De laatste tijd zijn nogal wat pensions voor dak- en thuislozen omgevormd tot zorgcentra voor mensen een AWBZ-indicatie. Mensen die niet het stempel ”psychisch ziek” opgeplakt willen krijgen, vallen nu buiten de boot. Anderen zijn doorgestroomd naar instellingen voor begeleid wonen, maar vereenzamen daar. Meer dan eens belanden ze uiteindelijk weer op straat.”

Het Rijk en de vier grote steden streven ernaar dat alle daklozen in 2010 onderdak hebben. Gaat dat lukken?

„Nee, absoluut niet. Daklozen zijn er altijd geweest en zullen er altijd zijn. Gedwongen trajecten om mensen aan onderdak, zorg en eventueel werk te helpen, zijn niet voor iedereen haalbaar.”

Bij de opvanghuizen kloppen steeds meer gezinnen aan. Een nieuwe problematiek?

„Wij merken sinds vorig ook dat steeds meer gezinnen op straat terechtkomen. Opvallend daarbij is dat in veel gevallen op de achtergrond gokverslaving een rol speelt, meer nog dan alcohol- of drugsverslaving. Waar dat aan ligt, is moeilijk te zeggen. Soms is het gewoon een golfbeweging.”

Wat is de remedie?

„Preventie. Als iemand één maand huurschuld heeft, moet meteen worden gekeken wat er aan de hand is. Dan is het misschien nog mogelijk om verergering van de problemen te voorkomen.”

Wat kunnen dak- en thuislozen zelf doen om hun positie te verbeteren?

„De LVT is er geen voorstander van om daklozen te pamperen. Ook mensen die in de problemen zijn geraakt hebben een eigen verantwoordelijkheid. Vaak hebben daklozen minderwaardigheidsgevoelens. Het is dan belangrijk dat ze op een andere manier naar zichzelf leren kijken.

In elke dakloze schuilen talenten. Als ze die zelf niet zien, kunnen anderen hen erbij helpen die te ontdekken en er vervolgens iets mee te gaan doen. Zo leerde een verslaafde jongeman die op straat was beland in een begeleidingstraject timmeren. Nu heeft hij een baan bij een keukenbedrijf.”