Naam: Ds. P. Verhoeff.
Kerkverband: Protestantse Kerk in Nederland.
Functie: Synodepreses.

Nationale synode: „Elk oecumenisch initiatief is welkom, en zeker dit. Kerken kunnen elkaar beter opzoeken dan verketteren. Voor de kleine reformatorische kerken, die vaak niet meedoen in de oecumene, biedt een nationale synode de mogelijkheid het gesprek aan te gaan.”

Ds. Verhoeff hoopt dat zowel behoudende als vooruitstrevende kerken aan de nationale synode zullen meedoen. Inclusief de Rooms-Katholieke Kerk. Dat zal het geloofsgesprek ten goede komen, denk hij. „Laten we zoeken naar wat we gemeenschappelijk hebben.”

Het vroegchristelijke credo ziet de Alkmaarse predikant als een „uitstekend” uitgangspunt voor een ontmoeting. „Het apostolicum is onze oudste geloofsbelijdenis. Als we zouden uitgaan van de Drie Formulieren van Enigheid, dan ben ik bang dat de piketpaaltjes al geslagen zijn voordat een gesprek op gang komt.”

Doel van de synode hoeft volgens hem niet meteen kerkelijke eenheid te zijn. „Gewoon praten, dat is al een mooi begin. Laten we elkaar eerst eens in de ogen kijken. Natuurlijk, we mogen wel blijven dromen.”

Naam: Ds. D. Heemskerk.
Kerkverband: Hersteld Hervormde Kerk.
Functie: Synodepreses.

Nationale synode: De Hersteld Hervormde Kerk heeft nog geen officiële uitnodiging ontvangen. „Maar”, zegt ds. D. Heemskerk, „als ik de voortekenen zie, denk ik persoonlijk dat we niet aan de nationale synode zullen deelnemen.”

De predikant uit Genemuiden ziet grote verschillen met de synode van Dordrecht in de zeventiende eeuw. „De Dordtse Leerregels die toen werden opgesteld, waren gericht tegen de remonstranten; nu hebben die zitting in de stuurgroep die de nationale synode voorbereidt. Als de remonstranten, die getalsmatig toch niet zo groot zijn, er zo doelbewust bij betrokken worden, dan is het toch niet vreemd dat andere kerken afhaken?”

Ds. Heemskerk betreurt het dat er niet voor gekozen is om de gereformeerde belijdenis als uitgangspunt te nemen. „Het vroegchristelijke credo is van groot belang, maar sindsdien is er veel gebeurd op het kerkelijk erf. Eenheid mag nooit ten koste gaan van de waarheid. Eerst moet er helderheid zijn over de bronnen: de Schrift en het gereformeerde belijden. Als dat de basis is, verwacht ik dat wij zo’n ontmoeting niet uit de weg gaan.”

Naam: A. P. de Boer.
Kerkverband: Nederlands Gereformeerde Kerken.
Functie: Voorzitter Landelijke Vergadering.

Nationale synode: „Het is een mooi plan in een aantal opzichten”, zegt A. P. de Boer. „Heel sterk vind ik dat in het credo zoals dat verwoord is, in moderne taal de echo klinkt van de apostolische geloofsbelijdenis. Sterk ook is de keuze voor een traject waarin kerkleden, leden van het lichaam van Christus, reageren op de tekst en niet de hotemetoten.” De Boer vermoedt dat zowel orthodoxe kerken als vrijzinnige gemeenschappen flink aan de tekst zullen trekken. „Daarom hoop ik dat de essentie van het belijden, namelijk het geloof in die ene Naam, overeind zal blijven.”

Als het aan De Boer ligt, zullen de Nederlands Gereformeerde Kerken niet afwezig zijn tijdens de nationale synode in 2010. Hij vindt het van belang dat er uiteindelijk „een goed getuigenis over het heilzaam Evangelie” naar de samenleving uitgaat. „Onze tijd schreeuwt om het openbaar worden van de kinderen van God en dat in woorden en daden het Koninkrijk van God zichtbaar wordt. Als deze beweging hieraan
iets kan bijdragen, zou dat prachtig zijn.”

Naam: Ds. K. J. Bijleveld.
Kerkverband: Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland.
Functie: Synodepreses.

Nationale synode: De term nationale synode vindt ds. Bijleveld wat verwarrend. „Iedereen maakt dan meteen een vergelijking maakt met de synode van Dordrecht in 1618-19. Maar als we door zo’n bijeenkomst als kerken een signaal kunnen afgeven aan de Nederlandse samenleving, dan vind ik het een goed idee.”

Door middel van een nationale synode kunnen de kerken, hoe verschillend ze ook zijn, laten zien waar zij gezamenlijk voor staan, aldus de predikant van Boornbergum-Kortehemmen. „Er is hoop in de Heere Jezus voor een wereld die verloren dreigt te gaan.”

Het credo is volgens hem een goed uitgangspunt om dit getuigenis aan de wereld te verwoorden.

Doen de voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland mee aan een nationale synode? „We hebben het er zaterdag al even over gehad op onze synodevergadering. Als we een uitnodiging krijgen, en ik ga ervan uit dat die komt, zullen we zeker meedoen.”

Naam: Ds. S. de Marie.
Kerkverband: Gereformeerde Kerken hersteld.
Functie: Preses van de laatste synode.

Nationale synode: „Ik verwacht absoluut niet dat onze kerken zullen meedoen”, zegt ds. De Marie. „Een nationale synode moet een zaak van de kerken zijn, niet een particulier initiatief.”

De Zwolse predikant vergelijkt de nationale synode met die van Dordrecht in 1618-1619. „Toen ging het niet alleen om eenheid, maar ook om waarheid. Dwaalleringen werden ontmaskerd, zoals uit de Dordtse Leerregels blijkt. Die insteek mis ik bij de huidige nationale synode.”

Eenheid en waarheid moeten volgens ds. De Marie samengaan. „In de kerken die deze nationale synode willen organiseren, signaleer ik helaas dat er veel afwijkingen van Gods Woord worden getolereerd. Dan is eenheid niet mogelijk. Ik heb dat ook tegen ds. De Fijter gezegd. Hij vindt blijkbaar dat bepaalde afwijkingen niet tot de kern van het Evangelie behoren.”

Een échte nationale synode zou pas zin hebben als er bij deelnemende kerken een hartelijke terugkeer tot het Woord van God zou zijn. „Begin dus niet aan een nationale synode die een eenheid suggereert die er niet is.”

Naam: Ds. A. de Snoo.
Kerkverband: Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.
Functie: Preses van de laatste synode.

Nationale synode: „Een christelijk getuigenis en een ontmoeting tussen wie in dit land Christus belijden als hun enige Verlosser, juich ik van harte toe. Het is goed om te midden van zovelen die totaal van God vervreemd zijn of nog nooit van Hem hebben gehoord je te bezinnen op de vraag wat je voor al die mensen kunt betekenen.”

Ds. De Snoo blijft ongelukkig met de term nationale synode. „Ds. De Fijter weet dat een synode een officiële kerkelijke vergadering is. Dat is principieel noch praktisch een haalbare zaak.”

De Leidse predikant begrijpt dat is gekozen voor een tekst op basis van het credo, maar dat mag volgens hem niet verdoezelen dat er grote verschillen bestaan tussen kerken. „Ik heb toch het idee dat er via een omweg naar kerkelijke eenheid wordt gezocht. Maar dan kun je niet om de belijdenisgeschriften en de échte Bijbelse eenheid heen. Die laat de waarheid niet in het midden. Zou er juist dán niet een krachtige impuls kunnen uitgaan om tot echte kerkelijke eenheid te komen? En wie weet wat dat mag betekenen voor de samenleving.”

Naam: Ds. D. Quant.
Kerkverband: Christelijke Gereformeerde Kerken.
Functie: Preses van de laatste synode.

Nationale synode: „Op zich een goed plan”, reageert ds. D. Quant, „nu de synode niet het karakter heeft van een officiële kerkelijke vergadering.” Een dergelijke vergadering zou het effect van de bijeenkomst „te zeer beperken.”

Het credo vindt ds. Quant een mooi uitgangspunt voor een ontmoeting. „Mijn kanttekening is echter dat de ontwikkelingen sinds 150 na Christus niet hebben stilgestaan. Het zal nog een kunst zijn om het brede spectrum zó bij elkaar te brengen dat er een positieve en stimulerende boodschap van uit zal gaan.”

De bijeenkomst brengt een „grote verantwoordelijkheid” met zich mee, aldus de predikant. „De deelnemers moeten serieuze intenties hebben in de gebrokenheid van protestants Nederland een brug te slaan. Anders verliezen we meer dan we winnen.”

Naam: Ds. J. J. van Eckeveld.
Kerkverband: Gereformeerde Gemeenten.
Functie: Synodepreses.

Nationale synode: „De nood van de verdeelde kerk en de ontkerstende samenleving, die de achtergrond is van het geheel, kan ik goed meevoelen. Het zou prachtig zijn als er een krachtig getuigenis zou uitgaan, kerkbreed gesteund. Maar als ik de leeswijzer bij het credo lees, denk ik: We kunnen toch niet net doen alsof er geen gereformeerde belijdenis is?

Ds. Van Eckeveld ziet in het credo „goede dingen” maar noemt het „uiteindelijk toch teleurstellend. Vanwege de haalbaarheid is de streeptheologie gebruikt: er is heel wat weggestreept om het credo aanvaardbaar te laten zijn. Blijkbaar was het veiliger om te zwijgen over de verkiezing en over hoe we tegen het Woord van God aankijken.”

Dat heeft te maken met de breedte van de betrokken kerken, denkt de predikant uit Zeist. „In sommige kerken klinken geluiden die haaks staan op het Woord van God. Het krachtige getuigenis dat nodig is, kán zo niet klinken. Ik kan me daarom voorstellen dat de Gereformeerde Gemeenten zich distantiëren van de nationale synode omdat er geen draagvlak voor is. Niet uit de hoogte, maar in het besef dat de verdeeldheid een schuld is.”

Naam: L. M. P. Scholten.
Kerkverband: Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
Functie: Diaken.

Nationale synode: „Ik ben geschrokken van het geformuleerde credo”, geeft L. M. P. Scholten aan. „Wat ik totaal mis in dit stuk is Gods eeuwig welbehagen, de leer van Gods soevereiniteit. Het stuk ademt, simpel gezegd, de algemene verzoening. Ik kan het niet anders zeggen.” En dat terwijl, zegt Scholten, verkiezing en verwerping telkens voor tweespalt hebben gezorgd in de geschiedenis van de kerk. „Wat hier overblijft, is wat de remonstranten ook zeiden.”

Tijdens de presentatie van de Nationale Synode werd gesproken over een nationale verootmoedigingsdag, in de tweede helft van 2010. Scholten: „Als we daar nu eens mee begonnen en de volledige Schrift lieten spreken? Ik denk dat we in de diepte van onze schuld op een andere wijze over God en over de verhouding van mensen tot God gaan spreken.”

„Nee”, vat Scholten samen, „hoe moeilijk het ook klinkt en hoe verwaand misschien ook: als ik het voor het zeggen zou hebben, zou ik adviseren om er niet aan mee te doen. Het zit vast op de eenzijdigheid van de credotekst. En de basis is te breed. In dit kader zie ik geen perspectief.”

Naam: A. A. Klein.
Kerkverband: Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
Functie: Algemeen scriba.

Nationale synode: „Ook in onze gemeenten leeft de wens dat de Heere in deze tijd nog bijeen zou willen brengen wat bij elkaar hoort”, zegt A. A. Klein. „Echter, bij het zoeken naar eenheid moet er herkenning en erkenning zijn van het werk Gods in de harten van Zijn volk. Gods volk kiest immers niet voor eenheid, maar ís één.”

Volgens de algemeen scriba leven de woensdag gepresenteerde plannen nauwelijks binnen de gemeenten. Hij heeft dan ook sterke twijfels bij de aanwezigheid van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland op de Nationale Synode, een term waarmee hij overigens moeite heeft. „Alsof deze een vervolg is op de Nationale Synode in 1618-1619 in Dordrecht en eenzelfde kerkelijke status zou hebben en krijgen.”

Het kerkverband heeft, zo zegt Klein, „geen behoefte” aan de geloofsbelijdenis van de stuurgroep. „Laten we vasthouden aan de Drie Formulieren van Enigheid zoals vastgesteld op de Nationale Synode in Dordrecht.”