Selectief geheugen
Arabieren worden dikwijls –en niet geheel ten onrechte– geroemd om hun historisch besef. Zo maakte de voormalige Amerikaanse president George W. Bush in een toespraak na de aanslagen van 11 september 2001 de blunder om een „kruistocht” tegen terrorisme aan te kondigen. Terwijl westerlingen amper met de ogen knipperden bij het horen van die term, schreeuwde het Midden-Oosten –letterlijk– moord en brand bij de herinnering aan de middeleeuwse kruistochten.
Het kortetermijngeheugen van Arabieren is soms wat minder goed ontwikkeld. In het najaar van 2000 bracht Ariel Sharon een omstreden bezoek aan de Tempelberg in Jeruzalem. Kort daarop brak de Tweede Palestijnse Intifada uit, zogenaamd als reactie op het bezoek van de Likudleider. De Palestijnen waren even vergeten dat Yasser Arafat twee maanden eerder vergaande compromisvoorstellen van de toenmalige Israëlische premier Ehud Barak op het Camp Davidoverleg had afgewezen – en dus een excuus nodig had om de aandacht van de mislukte vredesonderhandelingen af te leiden.Intussen neemt de speculatie toe dat een derde intifada ophanden is. Inzet: opnieuw de Tempelberg. Deze week braken diverse malen rellen uit in de Oude Stad van Jeruzalem na berichten dat een groep „extremistische Israëliërs” van plan was de Tempelberg te bezoeken. Toen uiteindelijk een gezelschap Franse toeristen het islamitische heiligdom betrad, vormde dat het startschot voor Palestijnse onlusten en heftige botsingen met de Israëlische oproerpolitie.
Diverse Palestijnse geestelijk leiders riepen de bevolking direct op de al-Aqsamoskee op de Tempelberg „met hun eigen lichaam” te beschermen – met alle gewelddadige gevolgen van dien.
De vraag rijst direct of ook ditmaal van gedwongen geheugenverlies sprake is. Wil de Palestijnse Autoriteit de aandacht van de bevolking afleiden van het onder Palestijnen impopulaire besluit om het Goldstonerapport over de Gazaoorlog voorlopig niet bij de VN-Veiligheidsraad aanhangig te maken? Of moet worden verdoezeld dat een verzoening tussen Hamas en Fatah in de lucht hangt, om zo de weg vrij te maken voor de Palestijnse verkiezingen van volgend jaar?
Wie zal het zeggen. In elk geval vormt de ‘noodzaak’ tot bescherming van de Tempelberg altijd een dankbare aanleiding om tot geweld aan te zetten. Dat heeft de geschiedenis genoegzaam bewezen.
Het is vurig te hopen dat de huidige onlusten niet de voorbode van een nieuwe Palestijnse opstand zijn. Nog afgezien van het geweld en het leed dat aan beide kanten onvermijdelijk zal optreden, wordt een oplossing van het slepende conflict opnieuw met jaren vertraagd.
Als er al een oplossing mogelijk is. Ook dat moet gezegd. Zo lang meer –maar ook minder– radicale moslims het dogma aanhangen dat Palestina onder islamitisch gezag behoort te vallen en de staat Israël dus geen bestaansrecht heeft –lees het handvest van Hamas– zullen de partijen geen millimeter nader tot elkaar komen.
Het is natuurlijk politiek zeer incorrect om het conflict tussen Israël en de Palestijnen als religieus conflict te beschouwen. Dat zou zogenaamd geen recht doen aan het internationaal recht en de nationalistische aspiraties van het Palestijnse volk.
De ogen sluiten voor het religieuze aspect dan maar? Voorbijgaan aan de Bijbelse landbelofte en de islamitische aanspraken op het Heilige Land? Dat zou nog veel incorrecter zijn.
Tegelijkertijd hebben Israël en de Palestijnen in de afgelopen decennia genoegzaam bewezen niet door één deur te kunnen. Alle religieuze aspecten ten spijt, is dat wel een constatering die de realiteit van het Midden-Oosten weergeeft. En waar dus –liefst een beetje snel– een oplossing voor moet komen.
Mr. Richard Donk. Reageren aan scribent?buza@refdag.nl.
