Maar liefst drie onderzoeken zullen straks moeten uitwijzen wat de oorzaak is geweest van de recente aanrijding tussen twee goederentreinen bij Barendrecht. FNV Bondgenoten wil onderzoekers niet voor de voeten lopen door al op voorhand te speculeren over wat er mogelijk gebeurd is, maar we willen ook niet onze mond houden. Daarvoor hebben wij als bond de afgelopen jaren te veel nadruk gelegd en ons ingezet voor spoorveiligheid.FNV Bondgenoten hamert er al geruime tijd op dat het spoor veiliger moet. Verbeteringen zijn alleen mogelijk als heel de spoorsector bereid is om transparant en intensief samen te werken: personenvervoerders, goederenvervoerders, onderhoudsbedrijven en al die andere partijen die op en om het spoor actief zijn.

De woorden van de hoogste baas van ‘spoorbeheerder’ ProRail om het spoor op slot te gooien voor goederenvervoerders die zich niet aan de regels houden zijn begrijpelijk, maar ook opmerkelijk. Begrijpelijk omdat dit soort ongelukken de hele spoorbranche schaadt. Maar ook opmerkelijk omdat ProRail als beheerder zelf de veiligheidseisen bepaalt voor toelating van spoorvervoerders. Bovendien heeft ProRail boter op het hoofd omdat het zelf óók verantwoordelijk is voor de spoorveiligheid. Bijvoorbeeld door nu eindelijk eens haast te maken met het logischer en zichtbaarder plaatsen van een groot aantal seinen dat nu vanwege onduidelijke plaatsing „over het hoofd gezien” kan worden.

FNV Bondgenoten wijt de toegenomen onveiligheid op het spoor vooral aan de marktwerking, waardoor inmiddels 25 verschillende personen- en goederenvervoerbedrijven over het Nederlandse spoor rijden. Tegelijkertijd is het onderwerp veiligheid te rigoureus overgeheveld naar de spoorsector zelf. Steeds meer wordt duidelijk dat de sector niet zonder overheidssturing en effectief toezicht kan. Ook wilde de overheid dat er een aparte beheerder voor het goederenvervoer over het spoor zou komen. Dit is Keyrail geworden, een commercieel bedrijf waar treindienstleiders de goederentreinen vanuit hun post begeleiden en de seinen bedienen. Bij Keyrail geldt het adagium ”uurtje factuurtje”, want er moet geld verdiend worden, maar dit gaat helaas slecht samen met oog voor veiligheid.

FNV Bondgenoten vindt dat er nog steeds te weinig gebeurt om de spoorveiligheid op een hoger plan te brengen. Het is hoog tijd voor een wettelijke norm rond de wegbekendheid van machinisten: hoe goed kennen zij hun route?

Diensten

En er dient een einde te komen aan de steeds langere diensten van wel tien tot twaalf uur voor het personeel in het goederenvervoer uitsluitend vanwege economische motieven. Onderzoekers beweren dat er al na een dienst van 8,5 uur veiligheidsrisico’s dreigen. En hoe langer de dienst, hoe groter het gevaar. De komende jaren zullen er nog meer treinbewegingen komen en dat betekent ook dat er meer geld en tijd moet komen voor de onderhoudswerkers aan de railinfrastructuur.

Tot slot nog dit: het is tijd voor een breed preventief onderzoek naar de basisrisico­factoren op het gebied van mens, techniek en organisatie in de gehele spoorsector, om zo het onderwerp veiligheid weer op spoor 1 te zetten. Want ook de spoorketen is net zo sterk als de zwakste schakel.

De auteur is spoorbestuurder bij FNV Bondgenoten.