Antoinette Hertsenberg, eindredactrice Radar: „De farmaceutische industrie mag geen reclame maken voor receptgeneesmiddelen. Om deze middelen toch voorgeschreven te krijgen door de huisarts, maakt men reclame voor de kwaal. Farmaceuten bombarderen zo allerlei kleine kwaaltjes tot ”hypeziekten”. Radar wilde laten zien hoe gemakkelijk allerlei beroepsgroepen zich hierbij voor het karretje van de industrie laten spannen. We maakten van winderigheid een ‘ziekte’ door eerst TNS NIPO onderzoek te laten doen. De onderzoekers werkten gewillig mee en kwamen met klinkende cijfers: een op de vier Nederlanders heeft last van winderigheid. Journalisten van kranten, radio en tv namen het bericht grif over.”Patrick Selbach, nieuwschef Algemeen Nederlands Persbureau (ANP): „Radar heeft weer eens gewezen op de toenemende greep van marketingstrategen op journalisten. We zijn er met z’n allen redelijk ingetuind. Jammer. Voor het ANP betekent deze actie dat we aanmerkelijk kritischer zullen zijn op persberichten met een commerciële ondertoon. De oprukkende invloed van marketing- en communicatiespecialisten zullen we proberen nog strikter tegen te gaan. Ik vind het overigens zorgelijk dat TNS NIPO zich voor het karretje van Radar laat spannen. Blijkbaar kunnen we deze organisatie ook niet meer vertrouwen.”

Michel Nutrée, directeur van Nefarma, branchevereniging van farmaceutische bedrijven: „Dat er journalisten zijn die niet altijd de moeite nemen zich goed in een onderwerp te verdiepen, heeft de actie van Tros Radar ondubbelzinnig aangetoond. Dat farmaceutische bedrijven stiekem reclame maken, zoals het programma zijn kijkers wil laten geloven, is vervolgens ook als feit door veel media overgenomen. Het rapport dat echter aan de basis van die beschuldiging ligt, is schijnbaar door geen journalist ingezien. Zelfs de afzender van het rapport wordt vaak foutief gepresenteerd. Even verder kijken dan de kop van een willekeurig persbericht, dat mogen we van een goede journalist toch wel verwachten?”

Theo Dersjant, mediajournalist, docent en auteur van ”Uit onbetrouwbare bron. De mooiste missers in de media” (2000): „Onze studenten aan de Fontys Hogeschool Journalistiek zijn vorig jaar begonnen met fact checken: drie weken lang zoeken ze tot de bodem uit wat er van de mediaverslaggeving klopt. We vielen van onze stoel. Ongeveer 80 procent van de journalistieke items bevat onjuiste informatie. Bij de nepcampagne van Radar hadden journalisten twee artsen kunnen vragen of ze veel patiënten krijgen die last hebben van winderigheid. Maar journalisten denken: „TNS NIPO, dat klinkt vertrouwd, dat zal wel kloppen.””

Thomas Bruning, algemeen secretaris Nederlandse Vereniging voor Journalisten: „Journalistiek staat of valt met de zorgvuldigheid van de journalist. Lezer en kijker verwachten dat een journalist voor hen het kaf van het koren scheidt en onafhankelijk en kritisch aangeleverde informatie in relevant nieuws vertaalt. Dat kost tijd en menskracht, en juist die zaken staan onder druk. Redacties moeten met minder mensen en met een continue deadline meer produceren. Radar maakt in haar item duidelijk dat we ook in Nederland niet ongestraft redacties kunnen inkrimpen. Journalistiek blijft (vak)mensenwerk.”

Prof. dr. Frank van Vree, hoogleraar journalistiek en cultuur: „Er zijn veel journalisten die te weinig kritisch zijn. Ze verzaken elementaire professionele regels: controleren van berichten, feiten uitzoeken en zelf met zaken aan de slag gaan. Journalistiek is meer dan even nabellen, een quootje halen, een persbericht herschrijven of steeds dezelfde deskundige uit de kast trekken. Journalisten hebben anderzijds te weinig tijd en hun werk is de laatste decennia steeds moeilijker geworden: het leger van voorlichters, pr-medewerkers, spindoctors en communicatieadviseurs is inmiddels vele malen groter dan het aantal serieuze journalisten. Niet verbazend dus, dat de nepcampagne zo succesvol was.”

Jasper van den Bovenkamp