„Reconstructies drama grijpen je naar de keel”
APELDOORN – „Niemand kan de veiligheid voor honderd procent garanderen, ook de overheid niet", schrijft het college van burgemeester en wethouders van Apeldoorn in reactie op de rapporten over de aanslag op Koninginnedag in de stad.
De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid hield de voorbereidingen en de afloop van Koninginnedag door de gemeente tegen het licht. Het college stelt vast dat met de vooraf bekende informatie en de getroffen maatregelen de aanslag niet te voorkomen was.Het college herkent zich in de bevindingen van het rapport, maar trekt ook het boetekleed aan. Zo erkent ze dat diverse hulpdiensten met andere scenario’s werkten en dat de communicatie tussen de betrokken instanties onvoldoende was. Een vervolgonderzoek acht het college echter niet opportuun.
De nabestaanden van Karst T. worden vrijdag door de politie bijgestaan tijdens de live televisieuitzending waarin de onderzoeksresultaten naar de aanslag die Karst T. pleegde tijdens Koninginnedag in Apeldoorn, worden gepresenteerd. Ook de nabestaanden van Karst T. krijgen hierbij ondersteuning. Tijdens de presentatie wordt een reconstructie van de aanslag getoond die „hard en klinisch kan overkomen”.
Ook de Nationale Recherche zei vrijdag dat de aanslag van Karst T. op Koninginnedag in Apeldoorn eigenlijk niet was te voorkomen. De conclusie moet zijn dat het „zeer lastig was geweest om te zeggen; ’dit had je redelijkerwijs kunnen voorkomen”’, zei Tom Driessen, hoofd van de dienst. Hoofdofficier Bart Nieuwenhuizen van het landelijk parket van het Openbaar Ministerie sprak van een „slecht voorbereide eenmansactie van een wat geïsoleerde man die in de war was”.
Reconstructie
De reconstructie van de dodemansrit van Karst T. „greep naar de keel”. Dat zei de Apeldoornse burgemeester De Graaf vrijdag na afloop van de presentatie van de onderzoeken naar de gebeurtenissen op 30 april.
De reconstructie zorgde voor stilte in de raadszaal van Apeldoorn. De Graaf beleefde de gebeurtenissen op 30 april al opnieuw tijdens het doorlezen van de rapporten van de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid en van de Nationale Recherche. „Het is als een film die zich voor je ogen blijft afspelen. We hadden voor 30 april meer veiligheidsmaatregelen genomen dan ooit tevoren op Koninginnedag. Maar het onvoorstelbare bleek toch mogelijk”.
Volgens de De Graaf hebben veel inwoners van Apeldoorn de draad vrij snel weten op te pakken, nadat in de eerste dagen na de aanslag sprake was van een uitgesproken rouwstemming. De geestelijke gezondheidszorg in de stad houdt de situatie goed in de gaten en verleent waar nodig hulp. De hulpvraag onder de bevolking lijkt gelukkig erg mee te vallen, constateert de burgemeester.
De gebeurtenissen stellen eisen aan de verantwoordelijken voor Koninginnedag in de toekomst, aldus De Graaf. „Maar het moet wel leefbaar blijven”.
Suggesties als zou Apeldoorn volgend jaar wederom Koninginnedag moeten organiseren, wijst De Graaf van de hand. „Het is een begrijpelijke gedachte, maar het laat zich menselijker wijze niet hier organiseren”.
Op 29 april wordt in Apeldoorn een monument onthuld ter nagedachtenis aan 30 april 2009. Nabestaanden en andere betrokkenen zullen daarbij aanwezig zijn. Koninginnedag zal volgend jaar „feestelijk maar ingetogen” worden gevierd in de stad op de Veluwe, voorspelt De Graaf.
Hieronder een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen.
– 30 april: Karst T. rijdt op Koninginnedag in Apeldoorn met zijn auto in op het publiek dat is toegestroomd om de koninklijke familie, die op dat moment in een bus voorbijrijdt, te begroeten. Zeven omstanders komen hierdoor om het leven en er raken diverse mensen gewond. Hij belandt met zijn auto tegen een gedenkteken en raakt zwaar gewond.
– 30 april: Het Openbaar Ministerie stelt dat Karst T. wordt verdacht van een poging om een aanslag op leden van het Koninklijk Huis te plegen. Ook wordt hij verdacht van het plegen van moord of doodslag op mensen uit het publiek.
– 1 mei: De dader van de aanslag overlijdt in de nacht na Koninginnedag in het ziekenhuis aan zijn verwondingen.
– 1 mei: De NCTb stelt op verzoek van de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie een feitenonderzoek in naar de beveiligingsmaatregelen die op Koninginnedag waren genomen om leden van het Koninklijk Huis te beschermen.
– 7 mei: De ouders van Karst T. geven in een exclusief interview met het ANP aan geen idee te hebben wat hun zoon tot zijn daad heeft gedreven. Het Openbaar Ministerie stelt dat het goed mogelijk is dat het nooit helemaal duidelijk zal worden waarom hij de aanslag pleegde.
– 9 mei: In de Apeldoornse schouwburg Orpheus wordt een herdenkingsdienst gehouden voor de slachtoffers van de aanslag. Een aantal leden van het Koninklijk Huis, onder wie koningin Beatrix, is hierbij aanwezig.
– 5 juni: De gemeente Apeldoorn laat weten dat zij de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid heeft verzocht tot een feitenonderzoek naar Koninginnedag. Het onderzoek moet de gemeenteraad inlichten over het handelen van het gemeentebestuur.
– 4 september: De Nationale Recherche, de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid en de NCTb constateren na onderzoek alle drie dat een dergelijke eenmansaanslag nooit 100 procent te voorkomen is. Wat ondanks de inzet van een van de grootste rechercheteams ooit waarschijnlijk nooit duidelijk wordt, is waarom T. met zijn Suzuki Swift de koninklijke bus probeerde te raken. Hij heeft niet uit een ideologie gehandeld. Geen van de betrokken organisaties heeft grote fouten gemaakt, zo stellen de rapporten.
– 4 september: Premier Balkenende stelt dat Nederland Koninginnedag in een ongedwongen sfeer moet kunnen blijven vieren. Daarbij moet echter wel oog zijn voor de veiligheidsaspecten. Hij wil nog niet vooruitlopen op vragen over de invulling van de veiligheidsmaatregelen tijdens Koninginnedag volgend jaar. De premier wil de maatregelen zo onzichtbaar mogelijk houden. De NCTb vindt dat de veiligheid rond Koninginnedag onder landelijke regie moet komen.
– 4 september: Uit de onderzoeken blijkt wel dat C2000, het communicatienetwerk van de politie, haperde na de aanslag in Apeldoorn. Het is de vierde keer in korte tijd dat C2000 bij een incident niet goed blijkt te werken. Politievakbond ACP wil dat er direct een alternatief systeem in gebruik wordt genomen.