Het tijdschrift J/M voor Ouders berichtte vorige week over een groot onderzoek onder ouders van schoolgaande kinderen. Belangrijke uitkomsten: scholen moeten strenger en ordelijker worden. Tachtig procent ziet graag een strenge, rechtvaardige docent voor de klas en 56 procent wil een herinvoering van de strafregels.Gaat het er echt zo slecht aan toe op scholen? Ja. Niet alleen ouders, maar zelfs de onderwijsinspectie constateert een dalende trend qua orde in het voortgezet onderwijs. In steeds meer lessen wordt er niet goed gebruikgemaakt van de geboden lestijd en worden leerlingen te weinig uitgedaagd.

De massale roep van ouders om de schrijfstraf is niet alleen daarom begrijpelijk. Adolescenten bevinden zich in het voortgezet onderwijs grotendeels in het zelfbeschermende stadium: ze streven hedonistische doelen na zonder daarbij rekening te houden met anderen, en ze laten zich niet makkelijk bijsturen door autoriteiten zoals leraren of ouders. Niet bepaald een goede match met de schoolse setting dus. Onderzoek wijst zelfs uit dat probleemgedrag in deze fase van de ontwikkeling normatief is!

Vervelend genoeg registreren de hersenen in deze fase straffen minder. Een docent of ouder moet dus harder straffen om een gewenste gedragsverandering te bewerkstelligen. De schrijfstraf is een van de weinige straffen die werkt, want hij volgt direct op het verkeerde gedrag, in de straf wordt verwezen naar dit gedrag en de straf is irritant genoeg. Pubers laten het na een schrijfstraf van anderhalf á twee uur wel uit hun hoofd om nogmaals door een docent heen te praten.

Toepassen dus, vinden ouders. Zo eenvoudig is het echter niet. Er is een aantal belangrijke randvoorwaarden voor het slagen van zo’n straf: consequente toepassing, de steun van leidinggevenden en een positieve relatie tussen de school en ouders. Hoe machtig de schrijfstraf ook is, hij valt of staat met deze eisen.

Transparantie

En dit is nu juist waar het misloopt. Het overgrote deel van de docenten is niet consequent. Er wordt wel veel gewaarschuwd, maar vrijwel nooit gestraft. Een enkele docent die wel met de schrijfstraf aan de slag gaat, kan alleen bij hoge uitzondering rekenen op de steun van zijn leidinggevenden. En jammer genoeg worden ouders veel te laat bij problemen betrokken.

Scholen zullen dus moeten investeren in het professionaliseren van hun docenten: consequenter handelen vergt intensieve begeleiding. Ook zullen ze een strakker en transparanter pedagogisch beleid moeten ontwerpen waarin de rollen van docenten en afdelingsleiders staan vastgelegd. Met name deze transparantie weegt zwaar. Wanneer ouders van tevoren weet hebben van het pedagogisch beleid van een school zullen ze beter in staat zijn om dit te ondersteunen. En pas dan zal het ook echt ordelijker worden op scholen.

De auteur is schrijver van ”Orde houden in het vmbo”, trainer, adviseur en docent.