Japanse kiezers schopten de LDP ferm de belangrijke Tweede Kamer uit. Het LDP-aandeel van de 480 zetels kelderde van 303 naar 119. De DPJ daarentegen groeidel van 112 naar 308 zetels. Het heeft nu meer zetels dan de LDP had.De voorheen schijnbaar onverslaanbaar geachte LDP verloor in 2007 reeds de meerderheid in de Eerste Kamer en is daardoor vanaf vandaag voorlopig een kleine oppositiepartij.

Het is een historische uitslag. Sinds de LDP in 1955 aan de macht kwam, is zij de macht alleen in 1993 voor tien maanden kwijtgeraakt. Een slecht georganiseerde oppositie en de toenmalige meerderheid van de LDP maakten daar snel een eind aan.

Historisch is de uitslag vooral omdat de Japanse kiezer nooit een echte keuze heeft gehad sinds Japans parlementaire stelsel aan het eind van de 19e eeuw werd opgezet.

Na het einde van de Tweede Wereldoorlog bracht de Amerikaanse bezetter weliswaar een democratisch systeem, maar de Amerikanen begonnen vrij snel socialistische en communistische neigingen gewelddadig te onderdrukken. Vakbonden en linkse politici werden bedreigd, gechanteerd of verhuisden naar het gevang.

Deze verkiezingen waren daarom de eerste keer dat de Japanse democratie een echte kans had. Of Japan deze kans ook waar kan maken, zal de volgende jaren duidelijk moeten worden.

Sommige analisten beschrijven de kentering als een reactie op de wereldwijde economische recessie. Hoewel die zeker een rol speelde, is deze verklaring een gevaarlijke onderschatting van wat er zondag werkelijk plaatsvond. Het was een uiting van de diepe ontevredenheid die Japanners voelen bij wat hun land is geworden.

Diezelfde ontevredenheid bracht Koizumi, die drastische hervormingen beloofde, zijn kolossale overwinning in de voorgaande verkiezingen.

Koizumi’s experiment mislukte echter omdat hij nog meer dan zijn voorgangers leunde op het Amerikaanse model. Het wereldberoemde ”lifetime employment” werd vervangen door een systeem van ongeregelde contracten, het aantal ”werkende armen” groeide gigantisch, en er ontstond een enorm gat tussen rijk en arm, de economische winnaars en verliezers.

Japanners willen dat er nu minder nadruk wordt gelegd op het winstprincipe en meer op de waarden van het individu. Een model dat dichter bij dat van Zweden ligt dan bij dat van Amerika. De DPJ vertegenwoordigt dat gevoel. „We begrijpen de waarde van de markt, maar het marktprincipe is niet een fundamentele noodzaak”, zei DPJ-leider Yukio Hatoyama zondag toen de enorme overwinning van zijn partij bekend werd.

„We willen iets wat past bij de Japanners”, verwoordt een taxichauffeur de mening van de kiezers. Wat dat Japanse model is en hoe dat in elkaar wordt gezet, weet de gemiddelde Japanner niet. Velen kunnen het ongetwijfeld wel herkennen als het wordt waargemaakt.

Japanners willen ook dat er flink wordt gesnoeid in de enorme macht van ambtenaren op de grote ministeries in Tokio. Het Japanse parlement mag dan geweldige plannen maken, daar komt niets van terecht als de ambtenaren het niet willen. De parlementariër, en zelfs de minister, staat in Japan onder de ambtenaar. Het is een diepgewortelde macht met een historie van honderden jaren.

Deze ongeremde macht leidt vaak tot schandalig machtsmisbruik en criminele verkwisting van overheidsfondsen. Ambtenaren delen zichzelf routinematig een gouden handdruk toe door grote winstgevende contracten uit te delen aan bevriende organisaties en bedrijven.

Ook bestaat er een waanzinnig gecompliceerde bureaucratie waarin de regio’s voor het minste of geringste overleggen moeten plegen met centrale ministeries.

De DPJ heeft concrete plannen om dit op te lossen. Als het lukt, is er sprake van een bestuurlijke revolutie in Japan. Het land zal dan veel effectiever kunnen reageren op de vraagstukken en problemen van de 21e eeuw.